Z problemem smogu zmaga się cała Polska – według najnowszego raportu Światowej Organizacji Zdrowia wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie aż 36 leży w naszym kraju, a jeśli chodzi o odsetek miast, w których smog jest największy, to Polska (72%) ustępuje jedynie Bułgarii (83%).

Skąd się bierze smog?

Według specjalistów z Polskiego Alarmu Smogowego za powstawanie zanieczyszczeń odpowiada przede wszystkim tzw. „niska emisja”, czyli spaliny powstające w wyniku ogrzewania mieszkań za pomocą pieców i kotłów na paliwa stałe. Inne największe źródła to przemysł, transport drogowy, energetyka i rolnictwo.

Jak natomiast problem smogu widzi społeczeństwo? Według ankietowanych przez Oferteo.pl, za smog odpowiadają głównie zanieczyszczenia przemysłowe oraz zanieczyszczenia z palenisk domowych. Niewielki odsetek respondentów wskazywał na ukształtowanie terenu lub klimat.

Jakie są konsekwencje smogu?

Badani w przytłaczającej większości zgadzali się ze stwierdzeniem, że smog ma negatywny wpływ na ludzkie zdrowie (95%). Wśród schorzeń, które ich zdaniem są wywoływane m.in. przez smog, wymieniali najczęściej: niewydolność oddechową (73%) a także alergię oraz astmę (60%).

Respondenci byli bardziej sceptyczni wobec zdania, że smog wpływa na rozwój chorób nowotworowych. Zgodziło się z tym stwierdzeniem 41% z nich, na dolegliwości układu krwionośnego i serca wskazało 40%, a na choroby układu odpornościowego – 29%.

Najmniej ankietowanych uznało, że smog może wywoływać choroby i wady rozwojowe płodu – 22%. Tymczasem już według badań, które w latach 2000–2004 przeprowadzili w Krakowie naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem prof. Wiesława Jędrychowskiego, kobiety narażone na ekspozycję na smog rodziły dzieci o mniejszej masie urodzeniowej, mniejszym obwodzie główki oraz mniejszej długości ciała.

Mniej węgla to mniej smogu?

Coraz więcej samorządów wprowadza lub planuje wprowadzić zakaz opalania mieszkań i domów za pomocą kotłów na paliwa stałe, takie jak najpopularniejszy w Polsce ekogroszek czy też węgiel kamienny lub drewno. Temat smogu pojawia się obecnie w przedwyborczych debatach i jest elementem kampanii w niemal całej Polsce.

Pogląd, że rezygnacja z takiego sposobu ogrzewania może obniżyć poziom smogu, jest bliski nie tylko samorządowcom, ale i uczestnikom badania. Uważa tak 71% z nich.

Wymiana pieców – czy samorządy powinny stosować przymus?

Jednak zdania co do tego, czy samorządy mogą zakazać ogrzewania domów i mieszkań paliwami stałymi, są mocno podzielone. Co trzeci badany zgadza się z takim rozwiązaniem, ale tylko wówczas, kiedy samorząd w całości sfinansuje koszty wymiany pieców. Dla 30% uczestników badania samorządy nie powinny mieć takich uprawnień, według 26% koszty wymiany powinny być finansowane choćby częściowo, a 6% badanych uznało, że zakaz powinien być wprowadzony bez żadnych wyjątków.

Polacy chcą być eko, ale…

Chociaż znaczny odsetek Polaków jest gotów płacić więcej za bardziej ekologiczne sposoby ogrzewania naszych mieszkań (41%), to równie wysoki jest procent osób, które nie mają wystarczającej wiedzy na temat ekologicznych sposobów ogrzewania (31%).

Niechęć do ponoszenia wyższych kosztów za ekologiczne ogrzewanie to nie tylko efekt ignorancji lub przywiązania do tradycyjnego opału. Dla wielu osób, zwłaszcza starszych czy samotnych, zamieszkujących starsze budownictwo, kwestie ekonomiczne mogą być problemem nie do przeskoczenia, nawet pomimo samorządowego wsparcia.

I chociaż wydaje się, że dzięki licznym inicjatywom edukacyjnym świadomość społeczna na temat powstawania smogu i jego konsekwencji jest całkiem wysoka, to na rozwiązanie problemu przyjdzie nam jeszcze długo poczekać.

Źródło: Dane pochodzą z ankiety przeprowadzonej przez serwis Oferteo.pl w 2018 roku wśród 450 osób