Obejmowały one nie tylko zmiany w poziome zatrudnienia, które w sektorze usług publicznych (energia elektryczna i gaz) spadło od 2010 r. o ponad 20%. Dotyczyły również uporządkowania modeli biznesowych, budowy centrów usług wspólnych czy reorganizacji obszaru zakupów. W sytuacji ciągłej presji na podniesienie efektywności operacyjnej w sektorze, przedsiębiorstwa w dalszym ciągu zmuszone są do poszukiwania kolejnych źródeł wprowadzanych zmian.

W raporcie przeanalizowano pięć obszarów, które stanowią aktualne wyzwania strategiczne w sektorze elektroenergetycznym.:

• Możliwości związane z samochodem elektrycznym
• Era analityki danych produkcyjnych
• Zintegrowane zarządzanie wiedzą o klientach
• Nowe strumienie przychodów
• Crowdfunding - alternatywne źródła finansowania inwestycji

Samochody elektryczne

Jednym z analizowanych obszarów są możliwości związane z rozwojem samochodów elektrycznych. Wskazano tu, że ” za 10 lat po polskich drogach ma jeździć milion pojazdów elektrycznych. W ślad za tym konieczna będzie rozbudowa infrastruktury ładującej, która będzie zasilana z sieci spółek energetycznych. Aby osiągać wymierne i długoterminowe korzyści finansowe z realizacji planu ministerialnego, spółki zainteresowane rozwojem segmentu infrastruktury ładowania będą musiały opracować racjonalne modele biznesowe oraz zaplanować optymalną lokalizację punktów ładowania (na przykład wykorzystując technikę geolokalizacji)”.

Autorzy raportu wskazują, że zakładając że na jedną publiczną ładowarkę przypadać będzie około 15-20 pojazdów potrzeby w tym zakresie mogą osiągnąć nawet około 60 000 ładowarek. Jest to zatem ogromne wyzwanie finansowe, techniczne i organizacyjne. Uwzględniając bowiem przeciętne koszty instalacji do ładowania, łączne nakłady niezbędne do realizacji tego projektu oszacowano na około 2,1 mld zł. Skalę rozwoju sieci ładowarek instalowanych do 2025 roku autorzy Raportu porównują do 540 MW mocy zainstalowanej. Jest to moc odpowiadająca przyłączeniu około 50 tysięcy mieszkań. Odpowiada to miastu o wielkości Opola lub mocy Elektrowni Porąbka-Żar - drugiej co do wielkości elektrowni szczytowo-pompowej w Polsce.

Rozwój polskiej infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych, 2020-2025

Źródło: „Sięgać po więcej. 3,8 mld+ dla polskiej energetyki”  Raport PWC, kwiecień 2017.

Analityka danych produkcyjnych

Kolejny obszar, który może stanowić źródło generowania wartości w sektorze elektroenergetycznym to umiejętne połączenie obszarów informacji produkcyjnej i informacji biznesowej. Zdaniem ekspertów, polskie firmy energetyczne powinny szukać oszczędności i dodatkowych przychodów dzięki wdrożeniu narzędzi analizy danych produkcyjnych, wiedzy o kliencie oraz modeli biznesowych poza tradycyjnie rozumianą energetyką. Eksperci PwC uważają, że może to przynieść kilkaset milionów złotych oszczędności rocznie.

Jak wskazują autorzy raportu spółki każdego dnia generują i pozyskują z otoczenia olbrzymie ilości informacji. Z perspektywy biznesowej kluczowe znaczenie ma szybkość i trafność podejmowania decyzji. Do tego niezbędne są precyzyjne dane, a  wszystkie obszary funkcjonalne organizacji muszą generować zrozumiałe i możliwe do przeanalizowania dane. W praktyce bowiem, realnym sposobem na podniesienie efektywności operacyjnej każdego przedsiębiorstwa jest umiejętne połączenie obszarów informacji produkcyjnej i informacji finansowej/biznesowej.

Wykorzystanie danych produkcyjnych w procesach zarządczych może w istotny sposób wpłynąć na poprawę efektywności operacyjnej przedsiębiorstw energetycznych. Już najprostsze systemy automatyki przemysłowej mogą bowiem być wykorzystywane do przygotowania narzędzi analitycznych wspierających decyzje biznesowe. W sektorze energetycznym rozwiązania bazujące na danych technologicznych adresowane są przede wszystkim do segmentu wydobycia, wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej i ciepła. Z informacji takich może również korzystać obszar handlu.

Zintegrowane zarządzanie wiedzą o klientach

Istotnym potencjalnym źródłem generowania wartości w sektorze elektroenergetycznym jest zintegrowane zarządzanie wiedzą o klientach. Obecnie dostęp i zarządzanie ogromną liczbą źródeł danych o klientach masowych stały się koniecznością. Spółki energetyczne muszą sięgnąć po najnowsze technologie pozyskiwania i przetwarzania tych informacji. Pozwoli im to utrzymać wysoki poziom konkurencyjności i rentowności. Jak wskazują eksperci PwC „Fundamentalne znaczenie ma budowa efektywnych procesów sprzedaży i marketingu wspieranych przez analitykę danych. Dzięki ich odpowiedniemu zaprogramowaniu możliwe jest zbudowanie organizacji skoncentrowanej na zaspokajaniu rzeczywistych potrzeb konsumentów. Geolokalizacja, wnioskowanie oparte o duże zbiory danych oraz skuteczne zarządzanie informacjami to konieczne warunki, aby oferta sprzedaży energii elektrycznej i gazu była dostosowana do indywidualnych klientów”. Przedsiębiorstwa, które będą potrafiły zarządzać wiedzą o klientach mogą odnieść wymierne korzyści:

• wzrost przychodów ze sprzedaży nawet o 25%,
• wzrost produktywności pracowników  o 34%,
• zwrot z działań marketingowych o 25%,
• wzrost satysfakcji klientów o 22%.

„Dzisiejszy zakres informacji o klientach jest szerszy niż kiedykolwiek. Spółki są w stanie wesprzeć swoją segmentację klientów danymi przestrzennymi a przez to realizować wąsko wymierzone akcje retencji bądź pozyskania klientów. Dostosowanie architektury IT i wykorzystanie narzędzi Big Data może wygenerować dziesiątki, a nawet setki milonów oszczędności rocznie na redukcji kosztów sprzedaży dzięki zwiększeniu skuteczności działań sprzedażowych, atrakcyjności produktów, czy optymalizacji procesów obsługi klienta" - dodaje Dorota Dębińska-Pokorska, partner PwC, lider Grupy Energetycznej.

Nowe strumienie przychodów

Eksperci z PwC prognozują, że sektor w najbliższych latach może się zaangażować w zupełnie nowe biznesy m.in. w fotowoltaiczne joint-venture, car sharing czy inteligentne oświetlenie uliczne.

Obszarem o dużym potencjale w generowaniu nowych przychodów przedsiębiorstw energetycznych jest segment oświetlenia ulicznego. Proponowany przez ekspertów PwC zakres usług dotyczy przede wszystkim zapewnienia odpowiedniego oświetlenia na terenie wskazanym przez klienta i/lub serwisu oraz modernizacji infrastruktury oświetleniowej (lampy, słupy, instalacje elektryczne, etc.). Możliwości są jednak znacznie większe. Nowe usługi skierowane do jednostki samorządu terytorialnego, które są zobowiązane do zapewnienia odpowiedniego oświetlenia przestrzeni publicznych na ich terytorium, mogą być oparte o technologię inteligentnych słupów oświetleniowych (ang. smart pole). Słupy takie są złożonymi urządzeniami, które poza standardowymi funkcjami oświetleniowymi, wykorzystującymi energooszczędne lampy w technologii LED, są platformą do dodatkowych usług.

Możliwości wykorzystania słupów oświetleniowych

Źródło: „Sięgać po więcej. 3,8 mld+ dla polskiej energetyki”  Raport PWC, kwiecień 2017.

Trwałe, dodatkowe źródło przychodów przedsiębiorstw energetycznych może stanowić także wykorzystanie samochodów elektrycznych w formule car sharing, czyli krótkoterminowego wynajmu pojazdów, głównie miejskich. Z perspektywy przedsiębiorstw energetycznych, car sparing może być postrzegany, jako naturalne rozszerzenie oferty ładowania pojazdów elektrycznych. Ponadto polskie przedsiębiorstwa energetyczne mogą podjąć współpracę z odbiorcami przemysłowymi np.  w obszarze realizacji farmy fotowoltaicznej na terenie zakładu przedsiębiorstwa przemysłowego. Wkładem we wspólne przedsięwzięcie ze strony energetyki będzie know-how, wybór wykonawcy oraz nadzór energetyczny na inwestycją, podczas gdy wkładem partnera przemysłowego będzie grunt lub inna przestrzeń, na której będzie można zainstalować farmę.

 „Jeżeli przedsiębiorstwa energetyczne wykorzystają pojawiające się szanse rynkowe, mogą stworzyć źródło, stanowiące procentowo 1-cyfrową, ale ilościowo znaczącą kontrybucję w ich przychody. Firmy już dziś muszą zdecydować czy wykorzystają nowe kierunki. W niektórych obszarach polskie spółki realizują już programy pilotażowe” - czytamy dalej.

Crowdfunding - alternatywne źródła finansowania inwestycji

Kolejny obszar, na który wskazuje PwC to popularny na Zachodzie crowdfunding, czyli finansowanie społecznościowe, po które chętnie sięga tamtejsza energetyka. Według PwC, tylko w ciągu ostatniego roku nakłady inwestycyjne czterech głównych, zintegrowanych pionowo grup energetycznych w Polsce wyniosły ponad 17 mld zł. Rozwój nowych form pozyskania kapitału stawia przed polską elektroenergetyką szansę na zdobycie finansowania dla swoich inwestycji w sposób zupełnie inny niż dotychczas.

„Zachodnia energetyka wykorzystuje crowdfunding na szereg sposobów - najczęściej jest to współfinansowanie inwestycji lub udzielanie długu, lecz nie brakuje również crowdfundingu produktowego, w którym inwestor w zamian za wkład otrzymuje od pomysłodawcy produkt. W dobie wzrostu zapotrzebowania energetyki na kapitał oraz wzrostu zamożności społeczeństwa crowdfunding może stać się alternatywą dla dokapitalizowania projektów oraz większego zaangażowania odbiorców energii w inwestowanie w sektorze” - przekonuje współautor raportu Jan Biernacki.

Raport PwC wskazuje pięć obszarów, które stanowią źródło generowania wartości w sektorze elektroenergetycznym. Jest to szansa na podwyższenie efektywności spółek, skuteczne wykorzystanie aktualnych zasobów oraz zidentyfikowanie nowych źródeł przychodów. Pozostaje tylko ich właściwe wykorzystanie.

Autor: dr Łukasz Kryśkiewicz, pracownik Ministerstwa Cyfryzacji