To w jaki sposób można chronić pomysł na biznes zależy od tego na czym on właściwie polega. Część rozwiązań nie nadaje się ani do ochrony patentowej ani prawnoautorskiej. Generalnie przepisy, na które możemy się powołać przy ochronie pomysłu na biznes, da się podzielić na:

• darmowe, oraz
• płatne.

Przedmiotem niniejszego artykułu jest druga kategoria przepisów. Wiążą się one z ochroną przyznawaną na wniosek przez Urząd Patentowy. Przedsiębiorca zainteresowany uzyskaniem patentu na wynalazek powinien złożyć wniosek o objęcie go ochroną wraz z szczegółowym opisem patentowym. Niezbędne jest również uiszczenie stosownych opłat urzędowych. Później jego sprawą zajmuje się ekspert, który sprawdza czy nie występują jakieś przeszkody. W efekcie takiej analizy wydawana jest decyzja o przyznaniu patentu lub odmowie.

Co do przepisów darmowych to szczegółowo zostały one opisane na blogu znakitowarowe-blog.pl w artykule pomysł na biznes - 9 sposobów na jego ochonę. Pamiętać należy, że nie każda firma decyduje się na ochronę swoich rozwiązań poprzez prawo patentowe. Coca Cola recepturę swojego napoju chroni dzięki tajemnicy przedsiębiorstwa.

Ochrona pomysłu za pomocą patentu na wynalazek

Często osoby, które wpadły na pomysł, który daje im przewagę konkurencyjną, w pierwszym odruchu myślą o ochronie patentowej. Tymczasem mogą na nią liczyć jedynie rozwiązania, które mieszczą się w pojęciu wynalazku.

Według ustawy Prawo własności przemysłowej patenty są udzielane - bez względu na dziedzinę techniki - na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania. Przepisy nie przedstawiają definicji wynalazku ponieważ taka definicja szybko by się zdezaktualizowała. Można jednak przyjąć, że wynalazkiem jest techniczne rozwiązanie jakiegoś problemu.

Większość pomysłów, które ludzie chcieliby chronić nie spełnia jednak wymogu charakteru technicznego. Chodzi o to, że takie rozwiązanie musi oddziaływać na materię. Łatwo to wykazać jeżeli mamy do czynienia z produktem materialnym np. piecem. Wątpliwości pojawiają się jednak w przypadku oprogramowania komputerowego. Czysty software jest przez przepisy wyraźnie wyłączony z możliwości patentowania. Można za to chronić tzw. wynalazki wspomagane komputerowo. Czyli przykładowo maszyny, które aby działać potrzebują software'u. W takim wypadku ochronie podlega rozwiązanie jako całość, a nie jedynie program komputerowy.

Innymi słowy o ochronie patentowej możemy myśleć jedynie w sytuacji, kiedy nasz pomysł na biznes opiera się o produkt materialny (np. urządzenie) lub sposób oddziaływania na materię (np. sposób naprawy nawierzchni asfaltowych).

Patent na wynalazek, systematycznie przedłużany, może trwać 25 lat.

Ochrona pomysłu za pomocą wzorów użytkowych

Czasami pomysł, który przedsiębiorcy chcą chronić jest za mało innowacyjny aby go opatentować. W takim przypadku ciekawą opcją ochrony są wzory użytkowe. Przepisy mówią, że wzorem użytkowym jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Tym samym receptura Coca Coli mogłaby być chroniona patentem, ale już nie wzorem użytkowym.

Atutem tej formy ochrony jest to, że łatwiej taki wzór zastrzec niż uzyskać patent na wynalazek. Chodzi o to, że wzór użytkowy może wynikać ze stanu techniki. Ważne jedynie aby identyczny wzór nie został przed zgłoszeniem ujawniony. Z drugiej strony wzór użytkowy tym różni się od wzoru przemysłowego, że jego ochrona może obejmować również rozwiązania konstrukcyjne.

Prawo ochronne na wzór użytkowy trwa maksymalnie 10 lat.

Ochrona pomysłu za pomocą wzorów przemysłowych

W dzisiejszych czasach o sukcesie produktu nie decyduje jedynie jego użyteczność i cena, ale również atrakcyjność wizualna. Tym samym od wielu lat prężnie rozwija się wzornictwo przemysłowe. Producenci już dawno zauważyli, że ludzie kupują oczami. Atrakcyjny wygląd przedmiotów daje przewagę nad konkurencją. I da się ją chronić właśnie dzięki wzorom przemysłowym. W tej formie zabezpiecza się „to co widać” czyli design.

W tej formie najczęściej chroni się wygląd mebli, zabawek czy opakowań. Wzory przemysłowe to o tyle ciekawa forma ochrony, że można ją wykorzystać do zabezpieczenia zarówno malutkiego cukierka, jak i designu wielkiego pociągu. Dokonując zgłoszenia unijnego, ochronę można uzyskać już po 14 dniach. To błyskawiczne tempo patrząc na to, że na patent poczekamy przynajmniej 3 lata.

Rejestrując wzory przemysłowe należy pamiętać, że nie mogą być one ujawnione wcześniej niż 12 miesięcy przed zgłoszeniem. Ta ulga w nowości obejmuje jedynie twórcę wzoru. Po tym okresie co prawda wzór zostanie zarejestrowany, ale konkurencja będzie miała podstawę aby go unieważnić.

Ochrona wzoru przemysłowego sukcesywnie przedłużana może trwać do 25 lat.

O opłatach urzędowych za uzyskanie ochrony dowiesz się z poniższego nagrania:

Ochrona pomysłu za pomocą znaków towarowych

Na pozór znaki towarowe mają niewiele wspólnego z ochroną pomysłu na biznes. Faktycznie bowiem przytłaczająca większość zgłoszeń dotyczy ochrony nazwy bądź logo. Należy jednak pamiętać, że definicja znaku towarowego jest bardzo szeroka i obejmuje każde oznaczenie, które nadaje się do odróżniania towarów i usług. A to daje już duże pole do popisu.

Nieustannie są podejmowane próby rejestracji przestrzennych znaków towarowych, stanowiących wiodące produkty. To się udało swego czasu z wyglądem klocka LEGO oraz kostką Rubika. Dzięki temu ich właściciele uzyskali ochronę niemal silniejszą od patentu. Wynika to z tego, że mogli konkurencji zakazać używania ledwie podobnych oznaczeń. Co jednak ważniejsze, taka ochrona może się nigdy nie kończyć. Ochrona znaku towarowego systematycznie przedłużana co 10 lat, może trwać wiecznie.

O opłatach urzędowych za rejestrację znaków towarowych dowiesz się z poniższego nagrania:

Dziś dużo trudniej zarejestrować przestrzenne znaki towarowe niż kiedyś. Urzędy bardziej restrykcyjnie podchodzą do oceny ich zdolności odróżniającej. Wymagają m. in. aby znak towarowy dał się oddzielić od towaru, który ma oznaczać. Jego kształt powinien również znacznie odbiegać od tego czego spodziewają się konsumenci. Nie zmienia to jednak faktu, że nadal podejmowane są  próby rejestracji. Wynika to z tego, że ochronę przestrzennego znaku trudno unieważnić i nawet jeżeli to się finalnie udaje, to spór może trwać wiele lat. A przez ten czas właściciel takiego znaku może oddziaływać na konkurencję.