12 lipca 2011 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wypowiedział się co do odpowiedzialności internetowego serwisu aukcyjnego za treść wyświetlanych za jego pośrednictwem ofert. Odpowiadając na pytania High Court of Justice (England & Wales), na tle okoliczności dotyczących roszczeń L'Oreal podniesionych w związku z zarzutem naruszenia praw wyłącznych do znaków towarowych tej firmy, Trybunał udzielił kilku istotnych wytycznych, które dokonują interpretacji zapisów dyrektyw dotyczących ochrony znaków towarowych oraz handlu elektronicznego.

O ile zadaniem Trybunału w tej sprawie nie było ustalenie przesłanek odpowiedzialności Serwisu (eBay), o tyle udzielone przez niego odpowiedzi na pytania sądu krajowego mają ogromne znaczenie nie tylko dla niego i toczącego się przed High Court of Justice procesu, ale również dla wszystkich pozostałych serwisów aukcyjnych. Trybunał rozstrzygnął m.in. wątpliwości co do podstawy prawnej ewentualnej odpowiedzialności Serwisu oraz określił warunki jej powstania.

>>> Czytaj: Filtrowanie sieci narusza prawa podstawowe, uważa Rzecznik Generalny ETS

Zdaniem Trybunału, badając kwestię odpowiedzialności serwisu, należy w pierwszym rzędzie ustalić, czy odgrywa on czynną rolę w ramach elektronicznego obrotu handlowego, która mogłaby mu pozwolić na powzięcie wiedzy o przechowywanych danych – przy założeniu ich niezgodności z prawem – lub na sprawowanie nad nimi kontroli. Jeśli rolę taką odgrywa, to nie stosuje się do niego wyłączenia odpowiedzialności. Jednocześnie pośrednio Trybunał zasugerował, że serwis może nie spełniać tego warunku neutralności, rozumianej jako czysto techniczne i automatyczne przetwarzanie danych, skoro udziela sprzedającym dodatkowego wsparcia w postaci optymalizacji prezentacji ofert sprzedaży lub na ich promocji.

Dopiero po ustaleniu, że serwis roli takiej nie odgrywa, zasadne byłoby przystąpienie do dalszej oceny, tj. ustalenie, czy mimo wszystko nie miał on wiarygodnych wiadomości o bezprawnym charakterze działalności prowadzonej za jego pośrednictwem, w tym, czy działając starannie, nie powinien takiej bezprawności stwierdzić lub czy podjął niezwłocznie odpowiednie działania w celu usunięcia bądź uniemożliwienia dostępu do ofert naruszających prawa wyłączne L'Oreal. Dopiero pozytywna dla serwisu weryfikacja tych warunków pozwoliłaby na skorzystanie z wyłączenia odpowiedzialności, jakie prawo europejskie przewiduje dla podmiotów świadczących usługi hostingu.

Niezależnie od kwestii odpowiedzialności za treść ofert i wiążących się z tym sankcji, Trybunał potwierdził, że tak czy inaczej sądy krajowe są uprawnione do nakazania operatorom handlu elektronicznego online, aby ci podjęli działania, które przyczynią się nie tylko do zaprzestania konkretnych naruszeń praw przez użytkowników danego serwisu, ale również do zapobieżenia tym naruszeniom w przyszłości. Co więcej, środki te powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, co sprowadza się do nałożenia na serwisy internetowe dodatkowych obowiązków w zakresie szeroko rozumianej prewencji, które jednak nie mogą prowadzić do aktywnego nadzorowania wszystkich danych wprowadzanych przez wszystkich klientów serwisu. Jako przykład takiego działania Trybunał wskazał na możliwość zawieszenia sprzedawcy, wobec którego stwierdzono już naruszenie znaków towarowych, aby uniknąć dalszych naruszeń z jego strony.

Zdaniem Trybunału serwis powinien również zapewniać dostęp do danych umożliwiających identyfikację sprzedających, którzy nie mogą korzystać z dobrodziejstwa regulacji chroniących dane osobowe.

Aleksander Barczewski
radca prawny, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, Oddział w Toruniu

>>> Czytaj: Opłaty za czyste nośniki nie zawsze obowiązkowe