Organ nadzorczy zwrócił się do Prezesa GUS, aby GUS jako administrator danych osobowych, zapewnił respondentom przejrzystość dedykowanego spisowi internetowemu formularza w zakresie wskazania podstaw prawnych przetwarzania danych osobowych.

UODO nie kwestionuje istnienia podstaw prawnych do pozyskiwania danych osobowych,
w tym numeru PESEL przez GUS w celu prowadzenia spisu powszechnego ludności - o ile następuje to dla realizacji obowiązków wyznaczonych przepisami prawa i w granicach obowiązujących przepisów. Przyznaje zaś, że konstrukcja przepisów prawa stanowiących podstawę do gromadzenia tych danych, może budzić wątpliwości respondentów dokonujących samospisu.

Zgodnie art. 5 ustawy z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. zakres informacji zbieranych w ramach spisu powszechnego określa załącznik nr 1 do ustawy. W dokumencie tym ustawodawca nie wymienia zaś numeru PESEL. Z kolei art. 35b ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej określa tę daną osobową jako konieczną do realizacji celu statystycznego. Tak przyjęta konstrukcja przepisów prowadzi do tworzenia interpretacji prawnych podważających podstawę prawną do pozyskiwania numerów PESEL przez GUS, co powinno być przedmiotem analizy przy pracach nad przyszłymi regulacjami spisowymi pod kątem realizacji przejrzystości budowanych rozwiązań prawnych.

Organ nadzorczy podkreślił, że ważne jest, aby przy „pracach spisowych” działać z poszanowaniem zasad wynikających z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), a więc dane osobowe muszą być przetwarzane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty dla osoby, której dane dotyczą. Jak wskazuje motyw 39 ogólnego rozporządzenia: (…) Zasada przejrzystości wymaga, by wszelkie informacje i wszelkie komunikaty związane z przetwarzaniem tych danych osobowych były łatwo dostępne i zrozumiałe oraz sformułowane jasnym i prostym językiem (…).

Prezes GUS w odpowiedzi na wystąpienie wskazał, że w celu zapewnienia większej przejrzystości dotyczącej podstaw prawnych przetwarzania danych osobowych, w tym numerów PESEL, w klauzulach informacyjnych zostały uzupełnione zapisy określające podstawy prawne przetwarzania danych osobowych.