Umowa CETA (Comprehensive Economic and Trade Agreement) może niebawem wejść w życie, mimo licznych wcześniejszych opóźnień. Tak podaje kandajski serwis iPolitics, który powołuje się na szefa kanadyjskich negocjatorów. Sprawa jest bardzo ważna, ale jej wyjaśnienie wymaga małego wstępu historycznego. 

Po "lekcji z ACTA" w roku 2012 władze Unii i Polski obiecały, że już nigdy nie będzie tworzenia kontrowersyjnych umów za plecami obywateli. Potem dowiedzieliśmy się o umowach TTIP i TISA, ale to nie wszystko bo była jeszcze umowa CETA. Powstawała ona w tajemnicy od 2009 roku i choć świat zwrócił na nią uwagę już po ACTA, w rzeczywistości jest to niemal rówieśniczka ACTA. 

Co dalej z CETA?

Dziennik Internautów już we wrześniu 2014 roku informował, że tekst CETA został opublikowany i umowa czeka na podpisanie. Mimo to sprawa nie została popchnięta dalej. Jednym z powodów było zamieszanie wokół TTIP.

Przeciwnicy TTIP zaczęli podnosić obawy o pozywanie państw przez korporacje (mechanizm ISDS). Komisja Europejska w reakcji na te obawy zaproponowała stworzenie specjalnych sądów ds. inwestycji. Niektórzy nazwali to "reformą ISDS". 

Porozumienie TTIP jeszcze nie istnieje, zatem o sądach inwestycyjnych można sobie dyskutować. Gorzej jest z umową CETA, której tekst został opublikowany w 2014 roku. CETA ma wprowadzić "stary" mechanizm ISDS, zatem jeśli Komisja Europejska jest teraz przeciwko "staremu ISDS" to nie powinna się zgadzać na CETA. Inna rzecz, że sądy inwestycyjne wzbudzają podobne zastrzeżenia jak ISDS. Niektórzy nazywali je "szminką na świni". 

Publicyści i politycy zastanawiali się nad tym, czy umowa CETA nie powinna być renegocjowana. W grudniu ubiegłego roku w ramach naszego przeglądu ciekawostek prawnych wspominaliśmy, że nowy rząd Kanady mocno wspiera CETA, ale jest gotowy na przyjęcie kompromisu w sprawie ISDS. 

Wdrażanie na początku 2017 r.?

Teraz iPolitics podaje, że według szefa kanadyjskich negocjatorów (Steve'a Verheula) umowa CETA jest "praktycznie zakończona" i może być wdrożona na początku roku 2017. Wcześniej trzeba jeszcze przetłumaczyć tekst umowy na języki państw członkowskich UE. Pod tym artykułem znajdziecie tekst CETA i przekonacie się, że jest to dokument obszerny, napisany trudnym prawniczym językiem. Ciekawe, czy wszyscy politycy odpowiedzialni za przyjęcie tego tekstu naprawdę go przeczytają? 

Z wypowiedzi Steve'a Verheula wynika również, że nie ma szans na renegocjowanie CETA. Niemniej politycy chcą "wyjaśniać niektóre przepisy w umowie" ze wzajemnym szacunkiem dla podjętych zobowiązań. Poza tym istnieją jakieś plany co do wybierania arbitrów i odwoływania się w ramach ISDS. 

- Pracujemy nad systemem, który będzie nieco inny od tego, co teraz jest CETA - mówił Verheul, choć nie wyjaśnił całkiem jasno  jak ma się to odbyć bez renegocjowania umowy. Najwyraźniej politycy będą teraz pracować nad odpowiednio sprytnymi wyjaśnieniami tego jak rozumieć i interpretować zapisy CETA, które nie zostaną już zasadniczo zmienione. 

CETA naprawdę niezbędna

W historii CETA było już wiele opóźnień. Rychłe zakończenie prac nad tą umową zapowiadano już w 2012 roku. Ciągle pojawiały się przeszkody, a jednym z poważniejszych był sprzeciw społeczny wobec umowy oraz wobec podobnych umów.

Pytanie brzmi, dlaczego politycy tak uparcie dążą do sfinalizowania sprawy? Już same problemy z negocjacjami oraz opór społeczny powinny prowadzić do pytania, czy CETA w ogóle jest nam potrzebna? Z jakiegoś powodu wśród czołowych polityków UE i Kanady uważa się, że krytykowanie takich umów nie jest w dobrym tonie. Można odnieść wrażenie, że już dawno temu ktoś ustalił przepchnięcie tej umowy. Teraz negocjatorzy zastanawiają się jak to zrobić.  

CETA by Dziennik Internautów