W czerwcu br. Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że do końca lipca 2012 r. w każdym Sądzie Apelacyjnym powinny zostać uruchomione Internetowe Portale Orzeczeń. Wczoraj natomiast ministerstwo potwierdziło, że cel został zrealizowany. Pod adresem orzeczenia.ms.gov.pl znajdują się linki do Portali w każdym z 11 Sądów Apelacyjnych, na których systematycznie będą umieszczane orzeczenia sądowe.

Uruchomienie portali musiało zająć trochę czasu, gdyż wyroki nie są publikowane jako zwykłe dokumenty. Portal orzeczeń to system, który musi:

• zaimportować dane z bazy systemu repertoryjno-biurowego stosowanego w sądzie,
• poddać dane procesowi strukturalizacji,
• dokonać anonimizacji treści orzeczeń, czyli usunąć z orzeczeń informacje identyfikujące podmioty i osoby.

Szczególnie istotny jest proces anonimizacji, oparty na technologii wykorzystującej rozmaite metody analizy tekstu. Po właściwym rozpoznaniu treści orzeczenia system portalu korzysta z odpowiednich reguł wskazujących dane, które mają zostać zanonimizowane. Potem obrobionemu przez system orzeczeniu musi się przyjrzeć upoważniony pracownik, który dokonuje weryfikacji za pomocą panelu administracyjnego portalu.

Czytaj: Symulowana rozprawa z e-protokołem we Wrocławiu (wideo)

Dopiero po przeprowadzeniu tych procesów następuje publikacja. Wyrok jest zamieszczony w sieci z pominięciem danych, które mogłyby umożliwić identyfikację osób. Usuwane są zatem imiona, nazwiska, adresy oraz inne informacje tego typu. Ponadto, przy anonimizacji orzeczeń uwzględnia się wymogi ochrony tajemnicy bankowej czy tajemnicy handlowej przedsiębiorców. Jawne są zaś imiona i nazwiska członków składu orzekającego, protokolantów i nazwa sądu.

Aby system mógł działać, w każdym sądzie powołano Zespół Wdrożeniowy odpowiedzialny za implementację portalu, w skład którego obok informatyka wchodził również sędzia orzecznik. Konieczne były szkolenia informatyków oraz pracowników wydziałów.

Obok anonimizacji istotnym zagadnieniem stało się ułatwienie dostępu do informacji. Portal zawiera oprogramowanie służące do złożonego wyszukiwania orzeczeń na podstawie wybranych informacji, w tym: sygnatury orzeczenia, daty jego wydania, sądu i składu orzekającego w danej sprawie. Jednocześnie możliwe jest zapoznanie się ze zbiorami orzeczeń wyodrębnionymi na podstawie wpisanego pojęcia, hasła tematycznego czy rodzaju orzeczenia.

Portale Orzeczeń Sądowych mają wiele zalet, ale najistotniejsza jest przejrzystość, która zmienia wszystko.

Od tej pory każdy będzie mógł na własne oczy zobaczyć, co w danej sprawie zdecydował sąd i jak to uzasadniono. Każdy, to znaczy nie tylko "każdy prawnik", ale także "każdy zainteresowany prawem". Każdy mechanik, lekarz, kominiarz, wojskowy albo rolnik będzie mógł wyrobić sobie zdanie na temat pracy sądów, korzystając z pierwotnych źródeł.

Efektów tej historycznej zmiany nie odczujemy od razu, ale z czasem blogerzy i dziennikarze będą linkować do określonych orzeczeń, pojawią się ciekawe opracowania, może nawet wybuchną afery zaczynające się od jakiegoś orzeczenia wiszącego w sieci? Oczywiście nikomu nie życzymy afer, obyśmy żyli w czasach spokojnych, ale wiecie, co mamy na myśli. Przejrzystość zawsze wiele zmienia.

Czytaj: Odpis z księgi wieczystej dostaniesz bez wychodzenia z domu