Wczoraj Rada Ministrów poinformowała o przyjęciu nowelizacji Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Tak się składa, że ostatnio media informowały o różnych nowelizacjach tej ustawy, dlatego warto na początku uporządkować te nowelizacje. 

W marcu tego roku Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji prawa autorskiego, który wydłuża okres ochrony artystycznych wykonań utrwalonych na fonogramach do 70 lat. Niezależnie od tego toczyły się prace także nad drugim i większym projektem, który dotyczył m.in. dozwolonego użytku i dzieł osieroconych. O tym drugim projekcie pisaliśmy w tekście pt. Zmiany prawa autorskiego - dozwolony użytek, dzieła osierocone i co jeszcze?.

Drugi projekt przyjęty przez rząd

Wczoraj Rada Ministrów poinformowała o przyjęciu tego drugiego projektu. Przypomnijmy zatem co się w nim znajdowało. Projekt miał doprecyzować przepisy dotyczące korzystania z chronionych treści w celach edukacyjnych, naukowych i informacyjnych.To dość ważne zagadnienie. Dziennik Internautów wspominał już o tym, jakie problemy mogą mieć biblioteki, które użyją np. chronionego zdjęcia na zaproszeniu.

Zmieniono też prawa dotyczące cytatu, pozwalając na cytowanie w całości utworów plastycznych oraz fotograficznych.

Nowe prawo ma dać bibliotekom możliwość wykonywania cyfrowych kopii zbiorów w celu ich konserwacji lub uzupełnienia. Ponadto każdy zainteresowany będzie mógł, w granicach uzasadnionych celem informacyjnym, korzystać z przemówień publicznych, mów, rozpraw, wykładów i kazań. Instytucje oświatowe zyskają możliwość wykorzystywania utworów na potrzeby e-learningu. 

Dzieła osierocone

Nowe prawo ma także regulować kwestię dzieł osieroconych. Są to takie utwory, które są ciągle chronione prawami autorskimi, ale nie można dotrzeć do ich autora lub jego spadkobierców. Korzystanie z takich utworów ma być dozwolone w celu realizacji zadań szkół, bibliotek, archiwów i muzeów. Przed nadaniem dziełu statusu "dzieła osieroconego" trzeba będzie przeprowadzić "staranne poszukiwania" w określony przepisami sposób. Te poszukiwania mogą być zlecane osobom trzecim lub organizacjom zbiorowego zarządzania.

Przepisy będą określać nie tylko sposób uznawania dzieła za osierocone, ale także kwestię wynagrodzeń dla uprawnionego, który po jakimś czasie się odnalazł. Przy ustalaniu wysokości tego wynagrodzenia będzie brany pod uwagę interes publiczny.

Public lending right

Co bardzo istotne, projekt ustawy wprowadza wynagrodzenie za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne (tzw. public lending right). Ten system ma realizować wypłatę wynagrodzeń na rzecz tych kategorii uprawnionych, które są należne w związku z użyczaniem egzemplarzy książek przez biblioteki publiczne. Dziennik Internautów wspominał już, że public lending right i dzieła osierocone to szansa na nowe przychody dla organizacji zbiorowego zarządzania. 

Wynagrodzenia będą wypłacane ze środków Funduszu Promocji Kultury za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania. Ich beneficjentami będą m.in.: twórcy utworów w języku polskim, tłumacze na język polski, wydawcy. Wysokość wynagrodzeń będzie uzależniona od liczby wypożyczeń. Przewidziano ponadto zniesienie opłat na Fundusz Promocji Twórczości, związanych z korzystaniem z utworów znajdujących się w domenie publicznej.