Inicjatywa szczytu dwunastu krajów, w tym Polski, powstała aby umożliwić współpracę i wyrównanie różnic rozwojowych, przede wszystkim w wymiarze ekonomicznym i infrastrukturalnym, między wschodnią a zachodnią częścią Europy. Aby owe różnice zostały wyrównane, Trójmorze musi się rozwijać i odpowiadać na nowe wyzwania, a tym bez wątpienia jest cyfryzacja oraz zapewnienie bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni.

„Cyfrowe Trójmorze” obejmować ma szereg projektów, mogących wypełnić treścią trzeci, „cyfrowy” filar współpracy regionalnej. Proponowana jest między innymi rozbudowa cyfrowej infrastruktury transgranicznej umożliwiającej lepszy i bezpieczniejszy transfer danych z północy na południe regionu. Ma być to możliwe dzięki rozbudowie sieci światłowodów, rozwojowi sieci 5G (tzw. 3 Seas Digital Highway), a także inwestycjom w wyspy danych. Założeniem inicjatywy Cyfrowego Trójmorza jest także integracja powstającej infrastruktury energetycznej i transportowej (np. korytarza gazowy Północ-Południe, Via Baltica, Via Carpatia czy połączenia sieci energetycznej) z nowymi technologiami oraz zapewnienie im cyberodporności.

Izabela Albrycht, prezes Instytutu Kościuszki, który jest pomysłodawcą projektu „Cyfrowe Trójmorze”, zauważa, że udział PKB państw Trójmorza w PKB Unii Europejskiej wynosi teraz zaledwie 10%. Zapóźnienie widać szczególnie w rankingach cyfryzacji, dlatego aby uwolnić potencjał gospodarczy i nadgonić cywilizacyjne różnice, musimy przyspieszyć transformację cyfrową w kluczowych sektorach gospodarki i zarządzaniu państwem. Jako kraje Trójmorza możemy wspólnie zabiegać o alokację funduszy unijnych w ramach nowej perspektywy finansowej na rozwój infrastruktury cyfrowej w regionie, bo to właśnie ona jest kluczowym elementem, umożliwiającym współpracę. Ale aby stać się inicjatywą prawdziwie przyszłościową, Trójmorze musi obok wspólnych inwestycji infrastrukturalnych, zacząć realizować także te „miękkie”, technologiczne m.in. w zakresie rozwoju i wdrażania sztucznej inteligencji oraz blockchain. Inkubowanie oraz akceleracja startupów, promowanie współpracy naukowej i edukacyjnej, między hubami innowacji, centrami kompetencji oraz globalnymi i regionalnymi firmami to kolejne, według Izabeli Albrycht, kluczowe wyzwania.

Region Trójmorza stoi aktualnie przed szeregiem wyzwań oraz szans związanych z transformacją cyfrową. Dotyczą one między innymi integracji chmury obliczeniowej w ramach sektora publicznego i prywatnego, wypracowania wspólnych standardów bezpieczeństwa sieci 5G opartej na zasadzie security by design, czy też opracowania i wdrożenia polityki swobodnego przepływu danych nieosobowych. To właśnie cyfrowe dane oraz zaawansowane technologie umożliwiające ich wykorzystanie, jak np. sztuczna inteligencja czy Internet rzeczy, leżą u podstaw innowacyjnych modeli biznesowych przemysłu 4.0., który wygenerować może w przyszłości wzrost PKB regionu. Dlatego też regionalna współpraca obejmować powinna badania oraz wdrożenia w zakresie m.in autonomicznego transportu, elektromobilności czy inteligentnych rozwiązań dla miast, tzw. smart city.

Zdaniem pomysłodawców „Cyfrowego Trójmorza” wszystkie filary muszą uwzględniać wymiar cyberbezpieczeństwa. Rosnąca liczba ataków na sieci i systemy informatyczne wspierające działanie obiektów infrastruktury krytycznej może nie tylko doprowadzić do kryzysu gospodarczego, ale także bezpośrednio zagrozić bezpieczeństwu narodowemu krajów regionu, w tym Polski.

Inicjatywa Cyfrowego Trójmorza podkreśla także potrzebę współpracy w celu przeciwdziałania dezinformacji realizowanej poprzez media i portale internetowe. Ta kooperacja oparta być powinna na wspólnym doświadczeniu i podyktowana wysoką podatnością regionu na zagrożenia hybrydowe.

Według pomysłodawców, powodzenie Inicjatywy „Cyfrowego Trójmorza” będzie miało wpływ także na spójność Unii Europejskiej i całej wspólnoty transatlantyckiej. Aby zrealizować jej założenia niezbędne są jednak aktywne działania ze strony administracji rządowej państw regionu oraz wsparcie partnerów Trójmorza, w tym przede wszystkim Stanów Zjednoczonych.

Partnerami Instytutu Kościuszki w promowaniu założeń „Cyfrowego Trójmorza” są między innymi think tanki z regionu: GLOBSEC ze Słowacji, IRMO z Chorwacji i New Strategy Center z Rumunii.

Źródło: Instytut Kościuszki