Przyznawanie środków pieniężnych uczniom oraz studentom stanowi dość częstą praktykę. Związane jest to nie tylko z systemem nagradzania ciężkiej pracy, skutkującej wysoką średnią ocen uzyskaną w trakcie roku szkolnego lub też akademickiego, ale także w razie ciężkiej sytuacji materialnej uczniów. W zależności od przyczyny otrzymywania stypendium, a także źródła ich finansowania, mogą pojawiać się różnego rodzaju wątpliwości o charakterze podatkowym. Warto zatem wiedzieć, kiedy otrzymanie stypendium nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.

Stypendia naukowe i za wyniki w nauce nie podlegają opodatkowaniu

Przede wszystkim warto pamiętać, że stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym, jak również inne nagrody motywacyjne określone w przepisach Prawa o szkolnictwie wyższym, są zwolnione z opodatkowania. Wynika to wprost z zapisów art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto podatnik powinien pamiętać, że zwolnienie to dotyczy również innych stypendiów przyznawanych za wyniki w nauce, pod warunkiem że zasady ich przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego lub też przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Stypendia doktoranckie, otrzymywane w celu realizacji projektów oraz badań związanych z tematyką pracy doktorskiej, również nie powodują powstania obowiązku podatkowego, o ile zasadność ich udzielenia uzyskała stosowne zatwierdzenie. Opisane wyżej stanowisko zostało przedstawione w indywidualnej interpretacji o sygnaturze ITPB2/415-548/10/MU, z której wynika, że zwolnienie przedmiotowe dotyczy także funduszy przyznawanych w związku z realizacją projektów doktorskich, jeżeli tylko zasady jego przyznawania zostały na wniosek projektodawcy zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

Stypendia socjalne też bez podatku

Rozważając problem dofinansowania otrzymywanego przez uczniów oraz studentów, nie można pominąć kwestii związanej ze świadczeniami o charakterze socjalnym. Wielu uczniów oraz studentów otrzymuje bowiem stypendia oraz różnego rodzaju zasiłki szkolne w związku z trudną sytuacją materialną, wynikającą z niskich dochodów w przeliczeniu na osobę w rodzinie.

Należy podkreślić, że świadczenia tego rodzaju również nie podlegają opodatkowaniu, pod warunkiem że zasadność ich przyznania wynika wprost z przepisów ustawy o systemie oświaty lub wspomnianej już ustawy o szkolnictwie wyższym. W takim przypadku nie ma znaczenia, czy finansowanie wypłacanych stypendiów odbywa się ze środków budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego czy też ze środków własnych, którymi dysponują placówki oświatowe.

Stypendia przyznawane przez pozarządowe organizacje

W przypadku świadczeń przyznawanych przez instytucje pozarządowe, podatnik powinien pamiętać, że i w tym przypadku istnieje możliwość uniknięcia konieczności opodatkowania uzyskanej kwoty. Zwolnieniu podlegają bowiem także:

1. stypendia dla uczniów i studentów, których wysokość i zasady udzielania zostały określone w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego;
2. stypendia dla uczniów i studentów przyznane przez organizacje pożytku publicznego.

Należy jednakże podkreślić, że w drugim przypadku musi zostać spełniony szereg wymagań określonych we wspomnianej ustawie o podatku dochodowym. Istotnym wydaje się ograniczenie, polegające na tym, że organizacja będąca płatnikiem stypendium musi spełniać wymogi określone w ustawie o działalności publicznej i wolontariacie. Oznacza to, że jest to jednostka non profit, która z uzyskanych dochodów realizuje tylko i wyłącznie założone przez siebie cele statutowe. Przykładem takich organizacji są różnego rodzaju kluby sportowe i fundacje, wspierające rozwój młodzieży.

Uwaga! Wsparcie to przyznawane jest na podstawie regulaminów zatwierdzonych przez organy statutowe płatnika. Regulamin taki musi być udostępniany do publicznej wiadomości za pomocą internetu, środków masowego przekazu lub wystawianych dla zainteresowanych w postaci drukowanej w pomieszczeniach ogólnie dostępnych.

Do 3800 zł i bez oświadczenia

Od stycznia 2011 roku nastąpiła dość istota nowelizacja - przede wszystkim zmianie uległo ograniczenie wysokości przyznawanego świadczenia. Obowiązująca kwota 380 zł miesięcznego dofinansowania została zastąpiona limitem rocznym. Oznacza to, że obecnie skumulowana wartość przyznawanych stypendiów nie może przekroczyć w ciągu roku podatkowego wartości 3800 zł.

Zniesiony został obowiązek złożenia stosownego oświadczenia o braku innych dochodów podlegających opodatkowaniu.

Przykład: Fundacja, zgodnie ze swoim statutem i regulaminem, przyznała uczniowi stypendium w wysokości 450 zł miesięcznie. Finansowanie to zostanie wypłacone 8 razy w ciągu roku. Całość stypendium skorzysta ze zwolnienia od podatku, ponieważ łączna wartość (450 zł x 8 miesięcy = 3600 zł) nie przekracza kwoty 3800 zł.

Elżbieta Węcławik, Tax Care
Małgorzata Jawińska, księgowa Tax Care

Czytaj także: Nowe limity podatkowe w 2012 roku