Sprzedaż samochodu to w dzisiejszych czasach dość powszechna transakcja, w związku z czym warto wiedzieć, jakie konsekwencje podatkowe z niej wynikają. Przede wszystkim podatnik powinien pamiętać o tym, że konieczność zapłaty podatku w dużym stopniu zależy od terminu sprzedaży pojazdu, jak również od tego, czy wcześniej zaliczał się on do majątku trwałego przedsiębiorstwa.

Odpłatne zbycie samochodu osoby fizycznej

Sprzedaż samochodu stanowiącego majątek prywatny osoby fizycznej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odpłatne zbycie rzeczy to odrębne źródło przychodu określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.  Należy jednakże pamiętać o tym, że dzieje się tak tylko w przypadku, gdy transakcja ta zostanie zawarta przed upływem 6 miesięcy od momentu nabycia pojazdu. Okres ten liczy się od końca miesiąca, w którym samochód został zakupiony.

Wysokość zobowiązania podatkowego względem fiskusa

Kwotę podatku z tytułu sprzedaży samochodu w takim przypadku oblicza się od podstawy opodatkowania, którą stanowi różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży samochodu a kosztem jego nabycia, pomniejszona o wartość nakładów poczynionych w czasie posiadania rzeczy. Przykładowo można wymienić tu wydatki na remont, jak również różnego rodzaju ulepszenia. Istotne jest, aby pamiętać, że przychodem określa się wartość wyrażoną w cenie określonej w umowie, zmniejszoną o koszty odpłatnego zbycia, takie jak związane z opłatami komisowymi, jak również koszty ewentualnych ogłoszeń prasowych lub internetowych. 

Zaniżanie wartości przedmiotu sprzedaży jest nieopłacalne

Ustalając cenę określoną w umowie, warto mieć na uwadze fakt, że w sytuacji, gdy kwota ta w znacznym stopniu odbiega od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi ją w wysokości wartości rynkowej, na podstawie cen rynkowych samochodów tej samej marki, o zbliżonych parametrach, ze szczególnym uwzględnieniem stanu technicznego i stopnia zużycia, a także czasu i miejsca sprzedaży.

Ponadto w momencie, gdy wskazana cena wzbudzi zastrzeżenia organu podatkowego, może skorzystać on z pomocy biegłego w celu uzyskania fachowej opinii. Należy w tym miejscu podkreślić, że koszty takiej ekspertyzy ponosi sprzedający, jeżeli wartość wskazana na fakturze różni się o 33% od wskazanej przez biegłego. Oznacza to, że w razie ewentualnych prób zaniżenia wartości przedmiotu sprzedaży podatnik i tak zapłaci wyższy podatek. 

Sprzedaż samochodu należącego uprzednio do majątku firmy

W przypadku samochodów przejętych przez przedsiębiorcę na potrzeby prywatne, należących uprzednio do majątku firmy, przychód związany ze sprzedażą pojazdu (z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT) nie powstanie w momencie, gdy transakcja będzie miała miejsce przed upływem 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło wycofanie z działalności gospodarczej. Wynika to wprost z artykułu 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sprzedaż środka trwałego to przychód z działalności

Inaczej sprawa wygląda, jeśli sprzedaży samochodu, który jest zaliczony do środków trwałych, dokonuje firma. W takim przypadku uzyskaną kwotę rozlicza się razem z innymi przychodami z działalności gospodarczej.  Dla powstania przychodu konieczne jest, by samochód był wykorzystywany w działalności, natomiast nie musi być on używany w dniu sprzedaży. Oznacza to, że przychód z tego źródła powstanie zarówno w sytuacji, gdy samochód w chwili sprzedaży był używany na potrzeby działalności, jak też wtedy, gdy był używany wcześniej, ale już nie jest, gdyż został z niej wycofany.

Wartość z umowy zmniejszona 

Podstawę opodatkowania w takiej sytuacji, w myśl artykułu 23 ust. 1 pkt 1 lit. b wspomnianego aktu prawnego, ustala się jako różnicę pomiędzy wartością zawartą w umowie sprzedaży a niezamortyzowaną wartością początkową (wartością początkową pomniejszoną o sumę odpisów amortyzacyjnych). 

Warto w tym miejscu podkreślić, że istnieje możliwość, iż podatnik będzie zobowiązany obliczyć wartość podatku od pełnej kwoty wskazanej na dokumencie potwierdzającym odpłatne zbycie w przypadku, gdy pojazd, będący uprzednio środkiem trwałym, został całkowicie zamortyzowany przed wycofaniem go z działalności gospodarczej.  

Elżbieta Węcławik, Tax Care
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care

Zobacz także:

• PIT 2011: Jak wypełnić PIT - krok po kroku

• PIT 2011: Jak wysłać PIT przez internet - krok po kroku