Dla przeciętnego Kowalskiego kontakty z Urzędem Skarbowym w ostatnich latach stały się coraz rzadsze. W wielu przypadkach nie trzeba już w ogóle składać rocznego zeznania podatkowego, bo zrobi to za nas fiskus. Czasy corocznego wypełniania PIT-u i składania go w Urzędzie powoli przechodzą do historii. Z kolei przedsiębiorcy, którzy na przykład zapomną zapłacić VAT-u, bardzo szybko dostaną odpowiednie przypomnienie. W dobie elektronicznego przesyłania deklaracji podatkowych takie zapominalstwo jest skutecznie zwalczane.

Podatek od zakupu samochodu

Są jednak sytuacje, w których Urząd Skarbowy nie przypomni o powstaniu zobowiązania podatkowego i konieczności złożenia odpowiedniej deklaracji. Takie zdarzenia powstają z mocy prawa, gdy tylko zaistnieją ściśle określone w ustawach podatkowych okoliczności. Nieznajomość przepisów nie jest tutaj okolicznością łagodzącą. Gdy fiskus w końcu się zorientuje, że podatnik nie dopełnił obowiązku, czeka go zapłata podatku - często w tzw. stawce sankcyjnej. W skrajnych przypadkach organy Krajowej Administracji Skarbowej mogą też ukarać podatnika grzywną. 

Przykładem tego typu sytuacji jest nabycie samochodu. Oczywiście nie z salonu czy komisu, czyli tam gdzie transakcja udokumentowana jest fakturą. Mowa o kupnie używanego samochodu od osoby fizycznej, nieprowadzącej działalności gospodarczej. Nabywca ma obowiązek zapłacić 2-procentowy podatek od czynności cywilnoprawnych i w ciągu 14 dni od powstania obowiązku podatkowego złożyć w Urzędzie Skarbowym specjalną deklarację – PCC-3. Naprawdę lepiej o tym nie zapominać. Jeśli bowiem w toku czynności sprawdzających, czy kontroli podatkowej podatnik powoła się na zawarcie umowy kupna-sprzedaży samochodu, od której nie zapłacił podatku, to organ skarbowy zastosuje sankcyjną stawkę podatku od czynności cywilno-prawnych. A jest to aż 20 procent.

Odprzedaż nowej rzeczy? Będzie podatek

Kłopotów z fiskusem możemy sobie narobić także sprzedając ubrania, czy meble przez internet. Jeżeli przedmiot, który sprzedajemy jest naszą własnością krócej niż pół roku, to transakcja taka jest opodatkowana. Mówi o tym wprost art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli więc sprzedaż rzeczy ruchomej nastąpiła krócej niż po pół roku od jej nabycia, to trzeba wykazać ją w PIT-36 jako przychód z odpłatnego zbycia rzeczy. Oczywiście chodzi tu o sytuację sprzedaży okazjonalnej, a nie prowadzonej w ramach działalności gospodarczej.

Ślubny prezent? Też trzeba uważać

Podatek w wysokości 20% może czekać podatnika także wtedy, gdy na czas nie wywiąże się ze zobowiązań powstałych na gruncie podatku od spadków i darowizn. Za przykład może posłużyć młoda para, która otrzymała wartościowe prezenty ślubne, czy też po prostu pieniądze. Jeśli obdarowującym była osoba z tzw. zerowej grupy podatkowej, czyli najbliższa rodzina (małżonek, małżonka, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, pasierba, pasierbica, rodzeństwo, ojczym i macocha) i wartość darowizny od tej osoby nie przekroczyła w ciągu ostatnich 5 lat kwoty 9637 zł, to nie dzieje się nic. 

Jeśli jednak np. tata panny młodej podarował młodej parze np. 100 tys. zł, a młoda para nie zgłosiła tego faktu do Urzędu Skarbowego, to konsekwencje tej nieświadomości będą bolesne dla kieszeni. Od nadwyżki ponad kwotę od podatku obdarowani zapłacą aż 20-procentowy podatek (20% x 90 363, czyli aż 18 073 zł). Tymczasem wystarczyłoby w ciągu pół roku od otrzymania darowizny zgłosić fakt jej otrzymania na formularzu SD-Z2 w Urzędzie Skarbowym, by w ogóle nie zapłacić podatku. Darowizny od zerowej grupy podatkowej są zwolnione z podatku od spadku i darowizn, niezależnie od ich wysokości. Trzeba jednak dopełnić formalności – oprócz wspomnianego SD-Z2 należy w US przedłożyć dokumenty potwierdzające otrzymanie darowizny (np. wyciąg bankowy).

Adam Pietrzak, księgowy w firmie inFakt