W celu ustalenia kwoty podatku dochodowego konieczne jest uprzednie ustalenie wartości podstawy opodatkowania, od której naliczana będzie wartość zobowiązania względem fiskusa.

 W tym celu od wartości przychodu należy odliczyć między innymi kwoty poniesione w celu opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne. Warto w tym miejscu zauważyć, że odliczenie to przysługuje nie tylko w przypadku samego podatnika, ale także osób z nim współpracujących.

Podstawa opodatkowania po uprzednim odliczeniu składek na ZUS

Podstawę obliczenia podatku  dochodowego stanowi dochód po uprzednim odliczeniu kwot  poniesionych w celu opłacenia składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Warto w tym miejscy zaznaczyć, że nie ma tu znaczenia, czy zostały one zapłacone bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe samego podatnika czy też osób z nim współpracujących. Ponadto istotne jest, aby wyraźnie zaznaczyć, że wspomnianemu odliczeniu podlegają kwoty potrącone na opłacanie składek ZUS przez płatnika ze środków podatnika, z tym że w niektórych przypadkach odliczenie to przysługuje tylko częściowo.

Składki na ubezpieczenie społeczne obowiązkowe poza granicami kraju

Ponadto warto zauważyć,  że odliczenie to dotyczy również składek, które zostały wpłacone w  roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne obowiązujące poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej nie tylko samego podatnika, ale także osób z nim  współpracujących. Należy jednakże pamiętać o tym, że dotyczy to tylko krajów będących członkami Unii Europejskiej lub innych państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej. 

Podatnik powinien również pamiętać o tym, że odliczenie to przysługuje tylko w przypadku istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym opłacał on składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne.

Odliczenie możliwe, ale nie zawsze

Pomimo tego, iż składki na ZUS  zasadniczo odlicza się od dochodu w celu ustalenia podstawy opodatkowania, warto wspomnieć, iż od zasady tej istnieją pewne wyjątki, które z możliwości  takiego odliczenia zostały wyłączone. 

Składki naliczone od dochodu niepodlegające opodatkowaniu

Podatnik powinien zatem pamiętać, że w przypadku składek, których podstawę  stanowi dochód (przychód) zwolniony na podstawie ustawy z opodatkowania podatkiem dochodowym, nie ma możliwości zmniejszenia podstawy opodatkowania tytułem wydatków na ZUS. Dotyczy to również składek na ubezpieczenie społeczne, naliczanych od dochodu (przychodu) zwolnionego od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Ponadto warto podkreślić, że analogicznie składki ZUS, których pobór został zaniechany na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, nie mogą zostać odliczone od kwoty przychodu. 

Składki odliczone od dochodu uzyskanego za granicą

Kolejnym przykładem składek, których opłacenie nie upoważnia podatnika do odliczenia ich wartości w momencie ustalania podstawy opodatkowania, są składki, które zostały już odliczone od dochodu (przychodu) ewentualnie podatku osiągniętego poza  granicami kraju. 

Wydatki na składki zaliczone do KUP nie podlegają odliczeniu

Następnym przykładem wydatków poniesionych w celu opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, których nie można odliczyć, to wartości, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub też zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub od dochodu na podstawie ustawy o podatku tonażowym. Wyłączenie to obowiązuje również w odniesieniu do kwot, które zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Elżbieta Węcławik, Tax Care
Iwona Cackowska, księgowa Tax Care

Czytaj także: Kara umowna może zmniejszyć przychód