Pomysł wprowadzenia do szkół bezpłatnych podręczników wymagał przeprowadzenia wielu różnych prac, ale podstawowe znaczenie miały zmiany w prawie. Stosowna nowelizacja Ustawy o systemie oświaty została w czerwcu przyjęta przez Senat i niedługo potem podpisał ją prezydent. Dziś ta ustawa wchodzi w życie. 

Co się zmieniło?

Nowa Ustawa zmienia generalnie zasady wyboru podręczników oraz wymagania, jakie są im stawiane. Przede wszystkim Ustawa daje uczniom prawo do bezpłatnego dostępu do podręczników, a minister ds. oświaty ma zapewnić wyposażenie szkół w podręczniki.

Dyrektor może ustalić podręcznik inny niż zapewniony przez MEN, ale za zgodą organu prowadzącego szkołę. Jeśli organ prowadzący się zgodzi, to on pokrywa koszt zakupu podręcznika.

Ponadto ustawa daje wyraźnie do zrozumienia, że można nauczać bez podręcznika. Zapewnia też możliwość używania podręczników przez wiele lat i zakazuje oferowania korzyści w zamian za wybór podręcznika. Szczegóły możecie poznać, czytając nasz starszy tekst na ten temat.

Dotacje

Zmiany będą wprowadzane stopniowo, począwszy od klasy I szkoły podstawowej w roku szkolnym 2014/2015. Z punktu widzenia rodziców dopiero w roku 2017 wszystkie podręczniki będą bezpłatne.

Ustawa wprowadza dotacje na wyposażenie szkół podstawowych:

• w podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, dla klas I–III (do 25 zł na ucznia);
• w materiały ćwiczeniowe dla klas I–III (do 50 zł na ucznia);
• w podręczniki lub materiały edukacyjne dla klas IV–VI (do 140 zł na ucznia);
• w materiały ćwiczeniowe dla klas IV–VI (do 25 zł na ucznia).

Przewidziano też dotacje dla gimnazjów na wyposażenie ich:

• w podręczniki lub materiały edukacyjne (do wysokości 250 zł na ucznia);
• w materiały ćwiczeniowe (do wysokości 25 zł na ucznia).

Co dalej?

Od dziś dyrektorzy publicznych szkół podstawowych mogą składać do swoich organów prowadzących informacje niezbędne dla ustalenia wysokości dotacji na zakup podręczników. Wnioski o udzielenie dotacji mogą składać również dyrektorzy szkół publicznych prowadzonych przez instytucje inne niż jednostki samorządu terytorialnego. Wnioski te składa się do jednostki samorządu terytorialnego obowiązanej do prowadzenia szkół podstawowych odpowiedniego rodzaju.

Już w ubiegłym miesiącu MEN informowało dyrektorów o udostępnieniu aplikacji umożliwiającej zgłoszenie zapotrzebowania lub złożenie wniosku o wyposażenie szkół w "Nasz elementarz".

Również w ubiegłym miesiącu przedstawiono drugą część "Naszego Elementarza", która jest dostępna na stronie naszelementarz.men.gov.pl. Jest też dostępna pierwsza część poradnika dla nauczyciela.

Kwestie licencyjne

Mimo tarć związanych z prawami autorskimi pierwsza część podręcznika jest nadal dostępna na zasadach wolnej licencji Creative Commons (Uznanie Autorstwa 3.0 Polska), ale z wyjątkiem zawartych w nim zdjęć pochodzących od agencji fotograficznych.

Poradnik dla nauczyciela najwyraźniej jest zastrzeżony(!!!). Będziemy jeszcze pytać MEN, czy docelowo ten poradnik będzie dostępny na wolnej licencji. 

Druga część podręcznika ma charakter "roboczy", ale mamy nadzieję, że tutaj nie będzie wątpliwości co do licencji.

Nie tylko elementarz

Ponadto pod koniec czerwca na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu zaprezentowano kolejne podręczniki dla II i III etapu edukacyjnego, do biologii, geografii i przyrody. Docelowo opracowane zostaną 64 e-podręczniki do 14 przedmiotów na wszystkich etapach nauki.

Obecnie dostępne są już - poza testowymi fragmentami e-podręczników do przyrody, biologii i geografii - fragmenty e-podręczników do matematyki dla klasy IV szkoły podstawowej i klasy I gimnazjum, cały testowy e-podręcznik do matematyki dla I klasy szkoły ponadgimnazjalnej i cały podręcznik do zajęć komputerowych dla klasy IV szkoły podstawowej.

Więcej o darmowych podręcznikach w DI