Czas rocznych rozliczeń podatku dochodowego powoli się rozpoczyna. Do końca lutego pracodawcy mają czas na przekazanie pracownikom informacji PIT-11 o zaliczkach na podatek dochodowy i wtedy sezon rozliczeń ruszy pełną parą. Jak wynika z danych opublikowanych przez Ministerstwo Finansów, w 2011 roku (podatek za 2010 rok) najwięcej – ponad 88 mln zł – zyskała Fundacja Dzieciom "Zdążyć z pomocą". Kolejna organizacja na liście otrzymała już znacznie mniej, ale i tak jest to prawie 10 mln zł, choć oczywiście ta suma rozłożyła się na wielu podopiecznych.

Jest więc o co walczyć, tym bardziej, że z roku na rok przybywa podatników, którzy przekazują 1% podatku na cel charytatywny. W 2004 r., gdy po raz pierwszy pojawiła się możliwość udzielenia takiego wsparcia, zrobiło to nieco ponad 80 tys. osób. W 2010 roku ich liczba wzrosła już do 8,6 mln, a w zeszłym roku (rozliczenie podatku za 2010 rok) przekroczyła 10 mln. Wraz z liczbą przekazujących 1% podatku rośnie też kwota wsparcia. W 2011 roku było to 400,2 mln zł, a w sumie od 2004 roku – 918 mln!

Założenie własnej fundacji to droga przez mękę

Osoby potrzebujące pomocy bądź chcące po prostu zaangażować się w działalność charytatywną mają do wyboru dwie możliwości – mogą same założyć organizację pożytku publicznego albo przyłączyć się do organizacji już istniejącej. O pierwszym wariancie mogą myśleć tylko najbardziej zdeterminowani, bo założenie własnej fundacji czy stowarzyszenia to skomplikowane przedsięwzięcie, które wymaga cierpliwości i pomocy doświadczonego prawnika. Wśród procedur rejestracyjnych można wymienić m.in. konieczność zebrania co najmniej 15 osób, które chcą utworzyć stowarzyszanie, podjęcie uchwały o powołaniu organizacji, wyborze komitetu założycielskiego, uchwaleniu statutu i ewentualnie powołaniu zarządu i komisji rewizyjnej. Następnie komitet założycielski składa wniosek (złożony z formularzy urzędowych i innych dokumentów oraz załączników) o rejestrację stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego.

Do założenia fundacji konieczny jest natomiast fundator, który przeznaczy majątek na publicznie użyteczny cel, czyli powoła fundusz założycielski. Trzeba również przygotować akt fundacyjny (założycielski) w formie notarialnej i również złożyć wniosek rejestracyjny do KRS (trzeba wypełnić właściwe formularze urzędowe oraz wymagane dokumenty i załączniki, np. statut, uchwały). Aby fundacja czy stowarzyszenie uzyskały status organizacji pożytku publicznego, muszą działać co najmniej 2 lata, spełnić szereg innych warunków i złożyć wniosek o nadanie takiego statusu do Krajowego Rejestru Sądowego. Gdy pokonamy formalności związane z rejestracją, przychodzi czas na obowiązki związane z funkcjonowaniem fundacji czy stowarzyszenia. A tu pojawiają się kolejne formalności, m.in. konieczność składania sprawozdań merytorycznych czy sprawozdań finansowych.

Łatwiej przyłączyć się do już działających organizacji

Te wszystkie procedury powodują, że osoby, które potrzebują pomocy finansowej, zwykle przyłączają się do już działających organizacji pożytku publicznego. Tym bardziej, że organizacja pożytku publicznego musi działać w celu społecznie użytecznym a nie indywidualnie użytecznym. Co ciekawe, taki status mogą mieć nie tylko fundacje i stowarzyszenia, ale też szkoły publiczne czy kluby sportowe. Wykaz takich organizacji jest publikowany w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”, a także na stronie internetowej opp.ms.gov.pl.

Przyłączając się do istniejącej organizacji pożytku publicznego zazwyczaj, choć nie zawsze, otrzymujemy specjalne subkonto, na które będzie trafiać pomoc dla konkretnej osoby. Podatnicy, którzy zechcą nas wesprzeć, przekazując 1% swojego podatku, będą musieli w swoim zeznaniu podać numer ewidencyjny oraz imię i nazwisko podopiecznego.

Nie ma przy tym żadnych ograniczeń ustawowych, które wymagałyby zarejestrowania w wybranej organizacji (utworzenia subkonta) w roku, za który dokonywane jest rozliczenie podatkowe. Nie jest też określony minimalny czas posiadania subkonta. A to oznacza, że jeśli zostanie utworzone jeszcze dziś, de facto od razu będzie możliwe przekazywanie części podatku na to konto przez rozliczające się osoby.

Podejmij działania jak najszybciej

W rzeczywistości jednak uzyskanie subkonta w fundacji czy stowarzyszeniu zajmuje trochę czasu i wcale nie jest proste, choć z pewnością jest mniej skomplikowane niż zakładanie własnej organizacji pożytku publicznego. Dlatego jeśli chcemy skorzystać ze wsparcia w postaci 1% podatku, najlepiej pomyśleć o nawiązaniu współpracy z organizacją jak najwcześniej.

Dokumenty, jakie trzeba złożyć i warunki, jakie muszą być spełnione, wskazują same organizacje. Zazwyczaj trzeba przesłać podanie z prośbą o założenie subkonta np. wraz z opisem choroby kandydata na podopiecznego. Musimy liczyć się z koniecznością załączenia oryginału zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego chorobę czy też orzeczenia o niepełnosprawności (może być kopia). Organizacja taka oczekuje również informacji o dochodach w rodzinie (może to być oświadczenie lub zaświadczenie), chociaż wysokie dochody nie wykluczają rejestracji. Podstawowe znaczenie ma sam podopieczny i jego potrzeby. Warto też dołączyć zdjęcie (przez niektóre organizacje jest to wymagane). Możemy liczyć, że w odpowiedzi otrzymamy od wybranej organizacji do wypełnienia deklaracje czy porozumienie.

Dobrze wcześniej ustalić, jak długo zajmie rejestracja. Wpływ na to ma poprawność wypełnienia i kompletność dokumentacji, a także liczba aplikacji. Dokumenty można przesłać tradycyjnie pocztą lub przez internet. Warto jednak wybrać się osobiście do fundacji, by w razie czego poprawić wnioski na miejscu i przyspieszyć w ten sposób całą procedurę, zwłaszcza gdy chcemy się jeszcze „załapać” na rozliczenia PIT za 2011 rok. Tym bardziej, że do fundacji, które umożliwiają założenie subkonta, wpływa coraz więcej wniosków. W jednej z warszawskich fundacji tylko w styczniu zostało rozpatrzonych 760 wniosków.

Uwaga! Niestety nie w każdej fundacji utworzymy subkonto. W niektórych wpłaty 1% są dokonywane na konto fundacji, która później udziela wsparcia finansowego swoim podopiecznym.

1% z różnych form opodatkowania

Kto może udzielić nam wsparcia i przeznaczyć 1% podatku na rzecz naszej organizacji czy konkretnego jej podopiecznego? Katalog jest szeroki. O przeznaczeniu części swojego podatku mogą decydować:

• ryczałtowcy – PIT 28 (chociaż dla tych osób termin złożenia zeznania za 2011 rok już minął 31 stycznia),
• przedsiębiorcy – PIT 36,
• przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym – PIT 36L,
• pracownicy – PIT 37,
• gracze giełdowi (osoby uzyskujące dochód z obrotu papierami wartościowymi) – PIT 38,
• osoby, które sprzedały nieruchomość – PIT 39.

Jak uzyskać 1% podatku

1. Udaj się do organizacji pożytku publicznego, w której można utworzyć subkonto.


2. Przygotuj ulotki, zdjęcia i osobiście zajmij się szerokim rozpowszechnianiem informacji (tu pomoc organizacji jest albo znikoma, albo żadna).


3. Poinformuj potencjalnych darczyńców o danych, które muszą wpisać w swoim zeznaniu, takich jak numer KRS organizacji, w której jest utworzone subkonto, oraz dane do wpłaty celowej, np. numer ewidencyjny, imię i nazwisko podopiecznego, powinni również wskazać kwotę, jaką chcą przekazać (nie więcej niż 1%).


4. Zeznanie musi być złożone w terminie.


5. Przelewem zajmie się urząd skarbowy, ale tylko wtedy, gdy podatek wykazany w zeznaniu zostanie wpłacony w pełnej wysokości nie później niż w terminie 2 miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego, czyli do końca czerwca.

Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care

Czytaj także: PIT 2011: ponad milion e-deklaracji w miesiąc