Najważniejszym wyzwaniem pozostaje stworzenie ram prawnych i operacyjnych dla inwestorów. Wskazano, że bez impulsu regulacyjnego rynek nie ruszy. Odpowiednie decyzje mogą zapaść już w 2026 roku.

Implikacją jest ryzyko utraty szansy na rozwój krajowego rynku biometanu, który może stać się kluczowym elementem transformacji energetycznej i wsparciem dla polskiego rolnictwa.

W skrócie:

• Potencjał produkcji biometanu w Polsce: do 8 mld m3/rok
• Działa tylko jedna biometanownia w kraju
• Setki projektów utknęły na etapie analiz
• Brak stabilnych regulacji blokuje inwestycje
• System przesyłowy otwarty, stawka za wprowadzenie: zero zł
• Popyt na biometan generuje przemysł i transport ciężki

Dlaczego to ważne?

Potencjał produkcyjny polskiego biometanu szacowany jest na 4–8 mld m3 rocznie, co odpowiada nawet kilkunastu procentom krajowego zużycia gazu ziemnego. Zmiany dotyczą setek projektów inwestycyjnych i mogą wpłynąć na bezpieczeństwo energetyczne oraz dekarbonizację przemysłu, transportu i rolnictwa. Brak rozwoju rynku oznacza utratę szansy na dywersyfikację źródeł energii oraz ograniczenie emisji CO2.

Zaskakującym faktem jest, że mimo tak dużego potencjału, Polska posiada obecnie tylko jedną działającą biometanownię. Dystrybucja gazu od lat twierdzi, że przyłączanie nowych instalacji jest nieopłacalne, mimo zerowej stawki za wprowadzenie gazu do sieci przesyłowej i oszczędności rzędu 320 tys. zł rocznie na rezerwach mocy.

Jakie są główne bariery rozwoju biometanu w Polsce?

Bariery rozwoju rynku biometanu obejmują niestabilną politykę energetyczną, skomplikowane procedury administracyjne oraz brak dialogu społecznego i edukacji. Inwestorzy napotykają trudności z dostępem do sieci gazowej oraz brak stabilnych narzędzi finansowych. Według Sylwii Koch-Kopyszko ze Stowarzyszenia Zielony Gaz dla Klimatu, kluczowe przeszkody to niewydolność systemu administracyjnego oraz brak rynku zbytu zapewniającego stabilność finansową inwestycji.

„Ogromnym problemem jest opór społeczny, wynikający z braku edukacji, której zabrakło ze strony administracji państwowej. Do tej pory rozwój biogazu był oddolny, a nie systemowy” – Sylwia Koch-Kopyszko, Stowarzyszenie Zielony Gaz dla Klimatu.

Dodatkowo dystrybucja gazu od sześciu lat utrzymuje, że przyłączanie biometanowni jest nieopłacalne, mimo potencjalnych korzyści finansowych dla operatorów sieci.

Kto może skorzystać na rozwoju rynku biometanu?

Największymi beneficjentami rozwoju rynku biometanu mogą być przemysł ciężki (np. huty stali), sektor nawozowy oraz transport ciężki. Przemysł zużywa obecnie niemal połowę gazu ziemnego w Polsce i może znacząco ograniczyć emisje CO2 dzięki zastąpieniu części surowca biometanem. Produkcja 2 mln ton stali metodą niskoemisyjną wymagałaby ok. 500 mln m3 biometanu rocznie.

„Biometan może być paliwem dla pieców szybowych, umożliwiając produkcję stali bez emisji CO2. Jednak dziś brakuje podaży” – Kamil Laskowski, Fundacja Instrat.

Transport ciężki już dziś zgłasza zapotrzebowanie na bioLNG – w Polsce jeździ ok. 3500 ciężarówek na bioLNG, ale większość tankuje paliwo w Niemczech z powodu korzystniejszych warunków cenowych i systemowych zachęt.

Czy są plany stworzenia giełdy biometanu?

Towarowa Giełda Energii pracuje nad uruchomieniem pierwszego w Europie rynku giełdowego biometanu. Handel ma odbywać się w formule aukcji kupna i sprzedaży z uwzględnieniem parametru równoważności każdej partii gazu. Pozwoli to wyznaczyć realną cenę rynkową oraz ucywilizować obrót tym surowcem.

Zorganizowany rynek giełdowy ma dać impuls do rozwoju produkcji i zapewnić przejrzystość cenową dla inwestorów oraz odbiorców końcowych.

Jakie działania są rekomendowane przez ekspertów?

Eksperci wskazują na konieczność pilnego wdrożenia ustawy biometanowej oraz stworzenia systemu zachęt finansowych i regulacyjnych dla inwestorów. Postulują także uwzględnienie biometanu w unijnych systemach kwotowych i klimatycznych na równi z innymi OZE oraz wsparcie budowy rynku zbytu przez państwo.

Konieczne jest również prowadzenie dialogu społecznego oraz edukacja dotycząca korzyści płynących z rozwoju sektora biogazu i biometanu.

Czy rok 2026 będzie przełomowy dla polskiego rynku?

Dr Agata Romanowska podkreśliła, że rok 2026 może być kluczowy dla uruchomienia potencjału polskiego biometanu – o ile zostaną podjęte odpowiednie decyzje legislacyjne i operacyjne. Rekomendacje oraz dobre praktyki można znaleźć w publikacji DISE Energy „Uruchomienie potencjału polskiego biometanu”.

Warto zapamiętać:

• Potencjał produkcji: do 8 mld m3/rok
• Działa tylko jedna komercyjna biometanownia
• Popyt generują przemysł i transport ciężki
• Bariery: administracyjne, brak rynku zbytu
• TGE tworzy pierwszy rynek giełdowy biometanu w Europie
• Rok 2026 może być przełomowy dla branży

Podsumowanie: Materiał opiera się na debacie ekspertów DISE Energy z grudnia 2025 roku poświęconej projektowi „Uruchomienie potencjału polskiego biometanu”. Analizy bazują na danych branżowych oraz wypowiedziach przedstawicieli instytucji energetycznych, przemysłu i organizacji branżowych.

Źródło: PAP MediaRoom