Z tego artykułu dowiesz się:

1. Jaka jest skala zjawiska kradzieży w polskim handlu detalicznym
2. Czy kultura bezkarności ma się coraz lepiej
3. Jakie są psychologiczne aspekty zjawiska kradzieży
4. Jak można skuteczne przeciwdziałać kradzieżom w handlu

Skala zjawiska kradzieży w polskim handlu detalicznym

Według najnowszych danych Komendy Głównej Policji, w pierwszych trzech kwartałach bieżącego roku odnotowano ponad 22,9 tysięcy przestępstw kradzieży w sklepach.

• Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że sytuacja się poprawia - liczba ta oznacza spadek o 30,5% w porównaniu z analogicznym okresem 2023 roku.

Jednak jak wynika z projektu badawczego "Przełamując tabu kradzieży w handlu detalicznym", realizowanego przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie we współpracy z Checkpoint Systems, te statystyki nie odzwierciedlają rzeczywistej skali problemu.

Jak wskazują badania przeprowadzone przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie, rzeczywista skala zjawiska może być znacznie większa.

Zjawisko kradzieży w handlu, zarówno detalicznym, jak i hurtowym, stanowi istotny problem dla przedsiębiorstw w Polsce, ale także na całym świecie - podkreśla dr Marta Ziółkowska z Katedry Zrównoważonego Biznesu SGH.

Straty ponoszone przez sklepy są znaczące i według ekspertów mogą sięgać nawet kilkunastu procent rocznych obrotów.

• Co więcej, tylko 20-30% przypadków kradzieży jest zgłaszanych organom ścigania, co sugeruje, że rzeczywista skala problemu może być 3-5 razy większa niż wskazują oficjalne statystyki.

Kultura bezkarności ma się coraz lepiej

Jednym z najbardziej niepokojących aspektów zjawiska jest rosnące społeczne przyzwolenie na kradzieże sklepowe. Eksperci nazywają to zjawisko "kulturą bezkarności".

Panuje przekonanie, że kradzież jest akceptowalna lub nawet usprawiedliwiona, co może wynikać z braku zaufania do instytucji państwowych czy korporacji - wyjaśnia dr Ziółkowska.

Problem pogłębiają niedawne zmiany w prawie. Od 1 października 2023 roku próg, od którego kradzież jest traktowana jako przestępstwo, a nie wykroczenie, został podniesiony do 800 złotych. Zmiana ta, zdaniem ekspertów, może dodatkowo wzmacniać poczucie bezkarności wśród sprawców.

Szczególnie niepokojący jest fakt, że zjawisko kradzieży stało się swoiście "egalitarne".

Czyżby maksyma francuskiego księcia Gastona de Lévisa - noblesse oblige - przestała mieć znaczenie w XXI wieku?

- zastanawia się dr hab. Rafał Kasprzak, profesor SGH, wskazując na fakt, że problem dotyczy przedstawicieli wszystkich grup społecznych i zawodowych.

Psychologiczne aspekty zjawiska kradzieży

Analiza psychologicznego podłoża kradzieży sklepowych odkrywa złożoność tego zjawiska.

Zbyt rzadko zastanawiamy się nad szerszym kontekstem kradzieżowości - zauważa prof. dr hab. Małgorzata Bombol z SGH.

Często warto spojrzeć na to zjawisko z perspektywy psychiki osoby kradnącej. Może być to wyraz desperacji, konieczności życiowej, ale także przymusu wynikającego z presji społecznej czy chęci potwierdzenia własnej sprawczości.

Eksperci podkreślają, że na wzrost liczby kradzieży wpływają nie tylko czynniki ekonomiczne, ale także wzorce zachowań promujące swobodę w zdobywaniu dóbr oraz rosnąca presja społeczna. W połączeniu z niską skutecznością egzekwowania prawa tworzy to środowisko sprzyjające rozwojowi tego zjawiska.

Skuteczne przeciwdziałanie kradzieżom w handlu

W obliczu narastającego problemu, branża handlowa poszukuje skutecznych rozwiązań.

Problem kradzieży sklepowych w Polsce stanowi coraz większe wyzwanie. Doświadczenia zakupowe powinny spełniać oczekiwania i być swobodne dla konsumentów. Chcą być traktowani indywidualnie z szacunkiem, a nie jak potencjalni złodzieje - podkreśla Robert Głażewski, Business Unit Director w Checkpoint Systems Polska, ,partnera branżowego projektu badawczego "Przełamując tabu kradzieży w handlu detalicznym".

W odpowiedzi na rosnącą skalę problemu, eksperci rekomendują następujące działania w walce z kradzieżami:

• Wdrażanie nowoczesnych systemów zabezpieczeń, które nie ingerują w komfort zakupów uczciwych klientów

• Szkolenie personelu w zakresie prewencji i właściwej reakcji na incydenty

• Budowanie świadomości społecznej dotyczącej konsekwencji kradzieży

• Współpraca między detalistami w zakresie wymiany informacji o incydentach

Wdrożenie tych rekomendacji wymaga systematycznego podejścia i długoterminowej strategii. Kluczowe znaczenie ma zwłaszcza odpowiednie przeszkolenie pracowników, którzy stanowią pierwszą linię obrony przed kradzieżami. Jednocześnie muszą oni zachować właściwą równowagę między czujnością a profesjonalną obsługą klienta.

W kontekście technologicznych rozwiązań, branża handlowa coraz częściej sięga po zaawansowane systemy przeciwkradzieżowe. Eksperci wskazują na następujące trendy w rozwoju zabezpieczeń sklepowych:

• Inteligentne systemy monitoringu wykorzystujące sztuczną inteligencję

• Rozwiązania RFID nowej generacji

• Systemy analityczne pozwalające przewidywać potencjalne incydenty

• Zintegrowane platformy zarządzania bezpieczeństwem

Projekt badawczy "Przełamując tabu kradzieży w handlu detalicznym" będzie kontynuowany w 2025 roku, co pozwoli na jeszcze dokładniejsze zbadanie tego zjawiska i wypracowanie skuteczniejszych metod przeciwdziałania. Eksperci podkreślają, że tylko kompleksowe podejście, łączące rozwiązania technologiczne z działaniami edukacyjnymi i prewencyjnymi, może przynieść oczekiwane rezultaty w walce z tym narastającym problemem.

Ilustracja: Freepik