• Komisja Europejska uznała, że Irlandia przyznała Apple bezprawną pomoc pozwalając na pewne podatkowe ustępstwa. 
• Firma musi zwrócić 13 mld euro. 
• Firma musi zapłacić nawet jeśli zechce się odwołać. 

Komisja Europejska dziś ogłosiła, że jej zdaniem Irlandia przyznała firmie Apple niezgodne z prawem korzyści podatkowe na kwotę do 13 mld euro. Unijne zasady wymagają zwrócenia takiej bezprawnej pomocy. Oznacza to, że Apple będzie musiała zwrócić 13 mld euro, a nie jest to kwota, która może być dla firmy obojętna. Co istotne, firma musi zapłacić nawet jeśli będzie się odwoływać. 

Apple ma problem

- Państwa członkowskie nie mogą przyznawać korzyści podatkowych wybranym przedsiębiorstwom. W wyniku postępowania wyjaśniającego Komisja ustaliła, że Irlandia przyznała firmie Apple nielegalne korzyści podatkowe, dzięki czemu przez wiele lat firma ta płaciła znacznie niższe podatki niż inne przedsiębiorstwa. Owo selektywne traktowanie podatkowe sprawiło, że w 2003 r. efektywna stawka podatku od przedsiębiorstw płacona przez Apple z tytułu dochodów w Europie wyniosła 1 proc. Do 2014 r. jej wysokość spadła do zaledwie 0,005 proc - mówiła Margrethe Vestager, komisarz UE odpowiedzialna za politykę konkurencji. 

Wyjaśnijmy dokładniej o co chodziło. W czerwcu 2014 roku podjęto postępowanie, które wykazało, że dwie interpretacje indywidualne prawa podatkowego wydane przez Irlandię w odniesieniu do Apple znacznie zaniżyły wielkość podatku dla Apple. W Irlandii działały dwie spółki - Apple Sales International oraz Apple Operations Europe. Niemal wszystkie dochody ze sprzedaży odnotowane przez obie spółki były wewnętrznie przypisywane „siedzibie głównej" istniejącej jedynie na papierze i nie były opodatkowane w żadnym państwie. 

Tylko co ma do tego Unia? Czy nie jest to sprawa Irlandii? 

Zdaniem Komisji korzyści podatkowych na wybiórczych zasadach jest niezgodne z unijnymi zasadami pomocy państwa. Warunki opodatkowania w Irlandii umożliwiły Apple uniknięcie płacenia podatków od niemal wszystkich dochodów ze sprzedaży jej produktów na całym jednolitym rynku UE.

Apple Sales, Apple Operations - o co chodziło?

Wspomniane wyżej spółki posiadają prawa do własności intelektualnej firmy i mogą produkować i sprzedawać wyroby Apple'a poza terytorium Ameryki Północnej i Południowej na podstawie tzw. „porozumienia o podziale kosztów”, zawartego z Apple Inc. Zgodnie z tym porozumieniem Apple Sales International oraz Apple Operations Europe dokonują rocznych wpłat na rzecz Apple w Stanach Zjednoczonych na potrzeby finansowania działalności badawczej i rozwojowej firmy, prowadzonej w imieniu irlandzkich spółek w tym kraju.

W 2011 r. odnośne wpłaty wyniosły około 2 mld dolarów i znacznie wzrosły w 2014 r. Dokonywane głównie przez Apple Sales International, sfinansowały ponad połowę wysiłków badawczych grupy Apple w Stanach Zjednoczonych związanych z wytwarzaniem własności intelektualnej na całym świecie. Wydatki te potrąca się od dochodów rejestrowanych co roku w Irlandii przez Apple Sales International i Apple Operations Europe, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami.

Apple Sales International odpowiada za kupno produktów Apple'a od producentów sprzętu na całym świecie oraz za sprzedaż tych produktów w Europie, na Bliskim Wschodzie, w Afryce i w Indiach. Firma Apple tak konstruowała umowy, że klienci formalnie kupowali produkty od Apple Sales International w Irlandii. W ten sposób cała sprzedaż i wszystkie z niej zyski były księgowane przez Apple bezpośrednio w Irlandii.

Dochód Apple Sales International i Apple Operations Europe podlegający opodatkowaniu w Irlandii ustalany jest w oparciu o interpretację indywidualną prawa podatkowego wydaną przez Irlandię w 1991 r. Tę interpretację w roku 2007 r. zastąpiła kolejna podobna interpretacja indywidualna. Przestała ona obowiązywać wraz ze zmianą struktur obu spółek w 2015 r.

Wspomniane dwie interpretacje dotyczyły wewnętrznego przydziału dochodów w ramach Apple Sales International. W szczególności zatwierdzono w nich podział dochodów do celów podatkowych w Irlandii: w ramach uzgodnionej metody większość dochodów była wewnętrznie przypisywana w ramach Apple Sales International „siedzibie głównej” poza Irlandią. Wspomniana „siedziba główna” nie była ulokowana w żadnym kraju, nie miała pracowników ani biur. Jej działalność polegała jedynie na sporadycznych posiedzeniach zarządu. Jedynie niewielka część dochodów spółki była przypisywana irlandzkiemu oddziałowi i objęta podatkiem w Irlandii. Pozostała przeważająca część dochodów była przypisywana „siedzibie głównej” i pozostawała nieopodatkowana.

Mały odsetek dochodów Apple Sales International był opodatkowany w Irlandii. Pozostałe zyski nie były objęte podatkiem w żadnym kraju.

W 2011 r.spółka Apple Sales International odnotowała zyski w wysokości 22 mld dolarów (ok. 16 mld euro). Ujawniono to w czasie wysłuchań publicznych w Senacie USA. Zgodnie z wydaną interpretacją indywidualną zaledwie około 50 mln euro z tej kwoty podlegało opodatkowaniu w Irlandii (aż 15,95 mld euro dochodów pozostało nieopodatkowane). Oznacza to, że w 2011 r. spółka zapłaciła w Irlandii mniej niż 10 mln euro podatku od przedsiębiorstw, a jej efektywna stawka podatkowa wyniosła ok. 0,05 proc. całkowitych dochodów rocznych.

Wypracowane w kolejnych latach zyski Apple Sales International stale rosły, natomiast nie rosły zyski podlegające opodatkowaniu w Irlandii na mocy indywidualnej interpretacji podatkowej. Efektywna stawka podatkowa spadła w 2014 r. do poziomu 0,005 proc.

Państwa nie mogą wybiórczo pomagać firmom

Zdaniem Komisji interpretacje indywidualne prawa podatkowego jako takie są zgodne z prawem. Są to pisma o braku zastrzeżeń wydawane przez organy podatkowe.Celem unijnej kontroli pomocy państwa jest zapewnienie, by państwa członkowskie nie udzielały wybranym przedsiębiorstwom korzystniejszych warunków opodatkowania niż innym uczestnikom rynku. Postępowanie Komisji ujawniło, że wydane przez Irlandię interpretacje indywidualne pozwoliły na sztuczny wewnętrzny podział dochodów w ramach obu spółek, który nie miał uzasadnienia w faktach ani uzasadnienia ekonomicznego.

Większość dochodów ze sprzedaży wypracowanych przez spółkę Apple Sales International zostało przypisanych „siedzibie głównej”, która nie miała żadnych zdolności operacyjnych pozwalających jej zajmować się i zarządzać działalnością dystrybucyjną, ani żadną faktyczną działalnością. Jedynie irlandzki odział spółki miał możliwość generowania dochodów z handlu, tzn. z dystrybucji produktów firmy Apple. W związku z powyższym zyski ze sprzedaży osiągnięte przez Apple Sales International powinny były zostać zarejestrowane przez irlandzki oddział spółki i opodatkowane w Irlandii.

Na podstawie powyższych ustaleń Komisja stwierdziła, że wydane przez Irlandię interpretacje zatwierdziły rozwiązanie, zgodnie z którym zyski ze sprzedaży wypracowane przez Apple Sales International oraz Apple Operations Europe zostały sztucznie przypisane „siedzibom głównym”, gdzie nie zostały opodatkowane. Interpretacje indywidualne umożliwiły zatem firmie Apple płacenie znacznie niższych podatków niż podatki odprowadzane przez inne przedsiębiorstwa, co jest niezgodne z prawem w świetle unijnych zasad pomocy państwa.

Decyzja Komisji nie kwestionuje ogólnego systemu podatkowego Irlandii, ani stawki podatku od przedsiębiorstw obowiązującej w tym państwie. Co więcej, sama struktura podatkowa Apple w Europie oraz kwestia tego, czy zyski można było rejestrować w państwach, gdzie faktycznie dokonywano sprzedaży, nie należą do zagadnień podlegających unijnym zasadom pomocy państwa. 

Co dalej?

Komisja może nakazać odzyskanie niezgodnej z prawem pomocy państwa jedynie za okres 10 lat poprzedzających pierwsze wezwanie do udzielenia informacji. W tym przypadku takie wezwanie Komisja wystosowała w 2013 r. Irlandia musi zatem odzyskać od Apple niezapłacony podatek za okres od 2003 r. na łączną kwotę do 13 mld euro, powiększoną o odsetki.

Około 50 mln euro nieuiszczonych podatków związanych jest z nieprawidłowym przypisaniem dochodów „siedzibie głównej” Apple Operations Europe. Pozostała kwota wynika z nieprawidłowego przypisania dochodów „siedzibie głównej” Apple Sales International. Okres, którego dotyczy odzyskanie środków, kończy się w 2014 r., ponieważ w 2015 r. zmieniła się struktura firmy Apple w Irlandii, w związku z czym przestała obowiązywać interpretacja indywidualna z 2007 r.

Kwota niezapłaconych podatków do odzyskania przez irlandzkie organy podatkowe byłaby niższa, jeśli inne państwa członkowskie zażądałyby od Apple zapłacenia wyższych podatków od dochodów obu jej spółek należnych za ten sam okres. Kwota uległaby również zmniejszeniu, gdyby władze USA zażądały od firmy zapłacenia za ten sam okres wyższych kwot na rzecz jej spółki dominującej w USA na potrzeby finansowania działalności badawczej i rozwojowej.

Apple nie będzie ostatni

Od czerwca 2013 r. Komisja prowadzi postępowanie w sprawie praktyk w zakresie interpretacji indywidualnych prawa podatkowego wydawanych przez państwa członkowskie. W grudniu 2014 r. rozszerzyła zakres tego badania na wszystkie państwa członkowskie. W październiku 2015 r. Komisja ustaliła, że Luksemburg i Niderlandy przyznały selektywne korzyści podatkowe, odpowiednio, przedsiębiorstwu Fiat i przedsiębiorstwu Starbucks.

W styczniu 2016 r. Komisja stwierdziła, że korzyści podatkowe przyznane przez Belgię na wybiórczych zasadach co najmniej 35 spółkom międzynarodowym, głównie z UE, w ramach jej systemu opodatkowania nadmiernych zysków jest nielegalny i niezgodny z zasadami pomocy państwa. Komisja prowadzi obecnie dwa szczegółowe postępowania wyjaśniające dotyczące przedsiębiorstw Amazon oraz McDonald's.

Departament Skarbu USA dał do zrozumienia Komisji Europejskiej, że ma zastrzeżenia do postępowań w sprawie unikania podatków przez takie firmy jak choćby Apple. Władze USA uważają, że Bruksela skupiła się głównie na amerykańskich firmach prezentując całkiem nowe podejście do kwestii podatków. Skoro Komisja ma nowe podejście to nie powinna dążyć do ukarania firm za to, co robiły one wcześniej na podstawie innych zasad. Amerykanie uważają też, że działania Komisji wydają się generalnie niezgodne z międzynarodowymi normami podatkowymi.