Proces inwestycyjny - od samego początku czyli przekazania przez spółkę niezbędnych materiałów i danych do momentu transferu pieniędzy na konto firmy ubiegającej się o finansowanie - trwa zwykle kilka miesięcy. Informację o wstępnym zaakceptowaniu lub odrzuceniu projektu można otrzymać już po paru tygodniach. Jednak tempo tego procesu zależy od samych zainteresowanych. Aktywna postawa zarządu i udziałowców spółki, sprawna współpraca z inwestorem wpływa na przyspieszenie działań, a w rezultacie całego procesu. Funduszowi Venture również zależy na tym aby cały proces związany z inwestycją przebiegł sprawnie - mówi Bogusław Bartoń, prezes funduszu OneRay Investment SA.

W całej procedurze negocjacji z VC umowa inwestycyjna stanowi swego rodzaju podsumowanie wszelkich ustaleń dokonanych w procesie negocjacyjnym. Umowa ta zawiera rozwinięcie i uszczegółowienie postanowień zawartych w Term Sheet, czyli wstępnych zapisów na jakich zostanie przeprowadzona transakcja. O ile jednak Term Sheet nie stanowi prawnie wiążącej umowy, o tyle już umowa inwestycyjna ma postać umowy prawnej, posiadającej charakter normatywny, zobowiązujący obie strony transakcji do wywiązania się z pewnych czynności i działań.

Struktura umowy inwestycyjnej

Stosuje się standardowo dwa rodzaje umów: umowę przedwstępną oraz umowę pod warunkiem zawieszającym.

Umowa przedwstępna powinna zawierać:

1. pełny opis transakcji;
2. szczegółowy opis praw i obowiązków stron po dokonaniu transakcji regulujący sprawy:
   - nadzoru, kontroli inwestora nad spółką,
   - uprawnień inwestora jako akcjonariusza w spółce,
   - sposobu rozwiązywania sporów / wykup akcji,
3. plan wyjścia inwestora ze spółki;
4. zobowiązanie do zawarcia umowy przyrzeczonej poprzez oznaczenie warunków (terminu), po spełnieniu których umowa przyrzeczona zostanie zawarta;
5. oświadczenia i zapewnienia stron dotyczących (przykłady):
   - prawa do zawarcia i wykonania umowy,
   - stanu technicznego i prawnego majątku spółki,
   - rzetelności sprawozdań finansowych spółki,
   - stanu zobowiązań finansowych spółki, w szczególności zobowiązań podatkowych oraz innych w stosunku do Skarbu Państwa,
   - zobowiązań spółki w zakresie spraw pracowniczych,
   - rzetelności informacji dotyczących działalności spółki,
   - zgodności działalności spółki z przepisami prawa,
   - spraw spornych;
6. uregulowania dotyczące sposobu wykonywania nadzoru nad działalnością spółki poprzez:
   - załączenie zgody rady nadzorczej na podjęcie określonych czynności,
   - załączenie zgody walnego zgromadzenia / zgromadzenia wspólników,
   
7. określenia sposobu reprezentacji spółki;
8. określenie prawa właściwego dla umowy;
9. określenie sposobu rozstrzyganie sporów (sąd powszechny czy sąd polubowny);
10. określenie kosztów (opłata skarbowa / podatek od czynności cywilnoprawnych) i wskazanie płatnika;
11. określenie spraw związanych z cesją praw wynikających z umowy.

Drugi rodzaj stosowanej umowy - umowa pod warunkiem zawieszającym - zawiera te same elementy, co umowa przedwstępna z wyjątkiem zobowiązania do zawarcia umowy przyrzeczonej. Zawarcie transakcji następuje automatycznie po spełnieniu się warunków zawieszających.

W przypadku zaakceptowania umowy przez wszystkie strony, dochodzi do transferu pieniędzy i objęcia akcji przez fundusz. Natomiast w przypadku zaistnienia przeszkód, najczęściej natury administracyjnej czy politycznej np. konieczność uzyskania przez inwestora niezbędnego zezwolenia, następuje podpisanie umowy wstępnej z zobowiązaniem do zawarcia umowy ostatecznej po ustaniu przeszkód lub umowy pod warunkiem zawieszającym, która nabiera mocy prawnej po spełnieniu wymienionych w niej warunków.

Warunek sukcesu
Jak tłumaczy Bogusław Bartoń, prezes funduszu OneRay Investment SA., powodzenie całego przedsięwzięcia zależy w dużej mierze od precyzyjnie sformułowanej umowy. Trudno bowiem wyobrazić sobie skuteczne realizowanie strategii bez spisania podstawowych założeń. Dlatego też cały proces powinien być przemyślany, realizowany w oparciu o plan działania i określać precyzyjnie zarówno harmonogram negocjacji i procesu inwestycji, jak również zasady funkcjonowania funduszu jako wspólnika oraz projektowaną ścieżkę wyjścia z inwestycji.

Aby osiągnąć taki rezultat warto:

• przyłożyć się do etapu, w którym dokonujemy wyboru danego inwestora, tak aby jego preferencje były dobrze wpasowane w nasz biznes,
• zaangażować w cały proces doświadczonego prawnika, który będzie służył pomocą na każdym kroku,
• warunki umowy negocjować z rozwagą i bez pośpiechu,
• podczas negocjacji skoncentrować się na kwestiach naprawdę istotnych dla sukcesu całego przedsięwzięcia.

Autor: Rafał Pałgan, redaktor portalu IPO.pl