Czym są szumy uszne?

Szumy uszne to wrażenie dźwięku, które nie ma swojego rzeczywistego źródła w otoczeniu. Oznacza to, że osoba cierpiąca na tę dolegliwość słyszy odgłosy generowane w układzie nerwowym, a nie dochodzące z zewnątrz. Piszczenie może występować w jednym uchu lub obustronnie, a także zmieniać intensywność w zależności od pory dnia, zmęczenia czy stresu.

W praktyce oznacza to, że tinnitus nie jest chorobą samą w sobie, lecz objawem, którego przyczyna może tkwić zarówno w układzie słuchowym, jak i nerwowym.

Neurologiczne podłoże piszczenia w uszach

1. Zaburzenia przewodnictwa nerwowego

Jednym z głównych mechanizmów odpowiedzialnych za szumy uszne są nieprawidłowości w przewodzeniu impulsów nerwowych między uchem wewnętrznym a mózgiem. Jeśli ścieżka nerwowa zostaje uszkodzona lub nadmiernie pobudzona, mózg może „tworzyć” fałszywe sygnały dźwiękowe, interpretując je jako piszczenie.

2. Choroby ośrodkowego układu nerwowego

Szumy uszne bywają powiązane z chorobami mózgu i układu nerwowego. Do najczęściej wymienianych należą:

• stwardnienie rozsiane (SM) – w wyniku demielinizacji włókien nerwowych może dochodzić do zaburzeń w obszarach odpowiedzialnych za słyszenie;

• guzy mózgu (np. nerwiak nerwu słuchowego) – mogą uciskać nerwy i struktury związane z przetwarzaniem dźwięku;

• udar mózgu – szczególnie jeśli dotyczy okolic płata skroniowego, gdzie zlokalizowane są ośrodki słuchowe.

3. Nadmierna pobudliwość neuronów

Piszczenie w uszach może być wynikiem nieprawidłowej aktywności elektrycznej neuronów. Mózg, pozbawiony prawidłowych sygnałów (np. przy częściowej utracie słuchu), zaczyna je „zastępować”, generując szumy. To zjawisko porównuje się do „fantomowego bólu” u osób po amputacjach – układ nerwowy niejako sam tworzy odczucia, które nie mają zewnętrznego źródła.

4. Choroby neurologiczne przewlekłe

Do przyczyn przewlekłego tinnitusu zalicza się również choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona czy Alzheimer. Zmiany w strukturze i funkcjonowaniu mózgu mogą zaburzać percepcję dźwięków, a w konsekwencji wywoływać piszczenie.

Kiedy udać się do neurologa?

Choć pierwszym specjalistą, do którego trafia większość pacjentów z szumami usznymi, bywa laryngolog, w wielu przypadkach kluczowa okazuje się konsultacja neurologa. Lekarz tej specjalizacji oceni, czy piszczenie w uszach ma podłoże w zaburzeniach ośrodkowego układu nerwowego. Neurolog może zlecić dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny, tomografię komputerową czy badania potencjałów wywołanych, które pomagają wykryć zmiany strukturalne i funkcjonalne w mózgu. Dzięki temu możliwe jest wykrycie poważnych schorzeń, takich jak guzy, stwardnienie rozsiane czy zmiany poudarowe, zanim dojdzie do ich zaawansowanego rozwoju.

Jak radzić sobie z piszczeniem w uszach?

W przypadku szumów usznych kluczowe jest leczenie przyczynowe – jeśli uda się wykryć źródło problemu, np. guz nerwu słuchowego, udar czy stwardnienie rozsiane, terapia jest ukierunkowana na chorobę podstawową. Niestety, w wielu przypadkach tinnitus ma charakter przewlekły i trudno go całkowicie wyeliminować.

Dostępne są jednak metody łagodzenia objawów:

• terapia dźwiękiem – stosowanie tła dźwiękowego, które maskuje piszczenie;

• trening habituacyjny – pomagający mózgowi „przyzwyczaić się” do szumu i ignorować go;

• farmakoterapia – leki poprawiające krążenie mózgowe, redukujące napięcie nerwowe czy działające przeciwlękowo;

• techniki relaksacyjne – redukcja stresu, który nasila objawy.

Piszczenie w uszach to dolegliwość, która może mieć bardzo różne podłoże – od przejściowego przeciążenia układu słuchowego po poważne schorzenia neurologiczne. Właśnie dlatego tak ważna jest dokładna diagnostyka, obejmująca nie tylko laryngologa, ale często również neurologa. Choroby układu nerwowego, takie jak udary, stwardnienie rozsiane czy guzy mózgu, mogą objawiać się właśnie szumami usznymi. Wczesna konsultacja ze specjalistą i wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwalają zminimalizować ryzyko powikłań i poprawić komfort życia osób cierpiących na tinnitus.

Foto: Pixabay , treść: materiał partnera