Giełdy długów to stosunkowo nowe narzędzia na polskim rynku wierzytelności. Czym są w praktyce, jak działają i kto może z nich korzystać?

Co to jest giełda wierzytelności?

Giełda wierzytelności to internetowa platforma zawierająca informacje na temat wierzytelności i dłużników oraz oferty zakupu długów. W takich bazach mogą znaleźć się zarówno dane osoby fizycznej (imię i nazwisko, miasto, kwota wierzytelności), jak i firmy (nazwa, NIP, adres wykonywania działalności, kwota wierzytelności).

Także osoby prywatne i firmy mogą wystawiać długi na sprzedaż oraz skupować wierzytelności.

Ważne: w Polsce nie istnieje jedna centralna giełda wierzytelności. Stworzone przez różne podmioty platformy działają niezależnie od siebie.

Jakie długi można wystawić na giełdzie?

Wierzyciel może wystawić na giełdzie długów wszystkie wierzytelności, których wymagalność potwierdza stosowny dokument. Może być to np.:

• faktura VAT,
• wyrok sądu,
• nakaz zapłaty,
• umowa cywilnoprawna – o dzieło lub zlecenia,
• umowa pożyczki,
• umowa najmu,
• umowa sprzedaży.

Giełdy długów a prawo

Wielu dłużników, zwłaszcza tych, których dane zostały wystawione na giełdzie długów w celu ich sprzedaży, a co za tym idzie, zostały upublicznione, zastanawia się, czy takie platformy działają zgodnie z prawem. Odpowiedź na to pytanie nie pozostawia wątpliwości. Działalność giełd długów jest w pełni legalna i regulowana przez art. 509 § 1 i następne Kodeksu cywilnego.

Ważne: zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią. Umieszczenie informacji o długu na giełdzie odbywa się więc bez zgody dłużnika.

Kto korzysta z giełdy długów?

Z internetowych giełd długów korzystają przede wszystkim:

• wierzyciele – wierzyciel, który ma problem z wyegzekwowaniem płatności od dłużnika, może wystawić wierzytelność na giełdę. Jeśli znajdzie się podmiot, który wykupi dług, to on stanie się wierzycielem i weźmie na siebie obowiązek wyegzekwowania spłaty. Wystawiając dług na giełdzie, wierzyciel może więc odzyskać choćby część należnej kwoty, uniknąć dodatkowego stresu i „szarpania” z dłużnikiem;
• firmy windykacyjne – skuteczność egzekwowania długów przez firmy windykacyjne jest zdecydowanie wyższa niż skuteczność wierzycieli – osób fizycznych czy firm działających na własną rękę, a nieposiadających doświadczenia w windykacji. Internetowe giełdy długów często są więc odwiedzane przez windykatorów, którzy skupują długi, a następnie wcielają w życie profesjonalne strategie windykacyjne.

Kiedy sprzedaż długu na giełdzie może być opłacalna?

Sprzedaż długu na giełdzie może być niekiedy opłacalna, jeśli:

• wierzyciel nie chce samodzielnie windykować.
• realizowane na własną rękę działania windykacyjne nie przynoszą rezultatów i wierzyciel chce odzyskać chocby część kwoty.

Ważne: w zależności od konkretnej sytuacji ceny transakcji wynoszą od kilkunastu do 90-95% nominalnej wartości długu.

Jak sprzedać dług na giełdzie?

Aby wystawić dług na sprzedaż, niezbędne jest wypełnienie formularza rejestracji na wybranej platformie internetowej, a następnie wskazanie danych dłużnika:

• imienia i nazwiska (lub nazwy firmy);
• miejscowości zamieszkania (prowadzenia działalności);
• kwoty zadłużenia;
• tytułu zadłużenia.

Kolejnym krokiem jest… oczekiwanie na zainteresowanie twoją ofertą.

Ważne: jak pokazuje praktyka, przed zakupieniem długu podmioty dokładnie szacują swoje ryzyko i oceniają szanse na wyegzekwowanie spłaty. Największe szanse na kupno mają te, które w momencie sprzedaży są egzekwowalne, uznane i potwierdzone (najlepiej na piśmie) przez dłużnika, nie mają innych wierzycieli i są stosunkowo „świeże”.

Czym różni się giełda długów od Biura Informacji Gospodarczej?

Wbrew obiegowej opinii giełda długów nie jest tym samym, co Rejestr Dłużników prowadzony przez Biuro Informacji Gospodarczej (BIG). Giełda długów służy przede wszystkim do obrotu wierzytelnościami.

Głównym celem funkcjonowania BIG-ów jest przyjmowanie, przechowanie i udostępnianie informacji gospodarczych o zaległym zadłużeniu osób i firm (BIG InfoMonitor gromadzi, przechowuje i udostępnia także pozytywne informacje gospodarcze). BIG-i prowadzą swoją działalność zgodnie z Ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, czyli tzw. Ustawą o BIG.

Jej zapisy wskazują, na jakich zasadach można umieścić dane dłużnika w Rejestrze Dłużników prowadzonym przez BIG. Współpracując z BIG-iem, można nie tylko zweryfikować płatniczą wiarygodność klienta, ale także monitorować kontrahentów, wpisywać dłużników do rejestru i odzyskiwać należności.

Co istotne, korzystając z narzędzi udostępnianych przez BIG-i wierzyciele mogą skutecznie osiągnąć swój cel w postaci odzyskania należności wykonując kilka prostych czynności. Pierwszym narzędziem wspierającym wierzycieli jest wezwanie do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze wpisania dłużnika do Rejestru Dłużników. BIG InfoMonitor udostępnia swoim klientom wzory wezwań do zapłaty, co do których mogą mieć pewność, że są aktualne, zgodne z ustawą i zawierają wszystkie klauzule, które umożliwiają zgodne z prawem wpisanie dłużnika do rejestru dłużników. W przypadku masowych wysyłek, które są niekiedy wyzwaniem dla przedsiębiorców posiadających wielu dłużników, można uzyskać wsparcie Opiekuna BIG InfoMonitor.

Jeśli dłużnik zignoruje wezwanie do zapłaty, po 30 dniach można wpisać jego dane do Rejestru Dłużników, a następnie – również korzystając z usług BIG InfoMonitor - wysłać do niego powiadomienie o wpisie. Ten ciąg działań bardzo często skutkuje spłatą części lub całości zobowiązania. Z analiz BIG InfoMonitor wynika, że klienci, którzy wpisali długi do Rejestru Dłużników, odzyskali 57% długów w ciągu 2 lat od dokonania wpisu.